Презентация без названия

42-43.антикалық дәуірде 
құрылған әлемдік империялар
Хайдолла Бурлен, Нурабаева Салтанат

Империя деп императордың билігіндегі күшті 
және ірі мемлекетті түсінеміз. Империя 
қоғамдық мемлекеттік ұйымның формасы 
ретінде өзіне аумағы, экономикасы мен 
географиялық шарттары, этникалық құрамы 
және мәдени дәстүрлі алуан түрлі халықтарды 
біріктіреді.

Парсы империясы. Б.з.б ІІ-І кындыктар кезеңінде Иранның солтүстігіне 
мидиян тайпа ары, ал онду стігіне парсылар қоныстанды. Б.з.б. VI 
ғасырға дейін парсылар Ассирия мен Мидияға бағынышты болды. Б.з.б. 
558 жылдары парсылардың патшасы болып II Кир сайланды. Парсылар 
мидиялықтардың билігіне қарсы көтеріліп, мидия патшасы Астигка 
қарсы соғыс ашады, бұл қақтығыс Мидияның талқандалуымен 
аяқталып, Кир Мидия мемлекетін Парсыға қосып алды.
Жаулап алу нәтижесінде б.з.б. VІғасырдың соңында аса ірі парсы 
империясы пайа болды, ол Үнді өзенінен басталып, шығысында 
Египетке, ал батысында Егей теңізіне дейін созылды. Парсы 
патшалығының ең өркендеген тұсы І Дарий (б.з.б. 521-486 жж.) 
патшаның кезінде болды. Дарий патшаның әскерді қайта жасақтауы мен 
әскери салада жүргізген барлық істері Парсы империясының қуатты 
күшіне айналуына ықпал етті.

Александр Македонскийдің империясы. Б.з.б 359 жылы II Филипп 
Македонияның жоғары билеушісі болып сайланды. Ақсүйектердің саяси 
ықпалып азайтқан ол македон әскерін қайта жасақтады, өздігінен әрекет 
еткен қарулы күш түрлері - жаяу және атты әскерді, түрлі құрылымдарды 
біріктірді.
Алғаш жорық бастаған Александрдың қолбасшылары жорықтың негізгі 
мақсаты «варварларды илоттарға айналдыру» екенін білді, ал енді 
Акександрдың ұстазы Арестотель айтқан «туылғаннан құл» осы варварлар 
жеңіс сарайында үлкен маңызға ие бола бастады, ал македондықтардың жас 
патшаға ықпалы барған сайын азая түсті. Б.з.б. 324 жылы Александр шөл 
арқылы үлкен қиындықпен өтіп, Вавилонға келіп жетеді. Империяның 
астанасы болып жарияланған Вавилонда Александр жана жорыққа 
дайындықты бастайды, осы максатта Тигрде үлкен флот жасақталады. 
Алайда осындай қиын дайындық кезінде ол безгектің ауыр түрімен 
науқастанып, б.з.б. 323 жылы дүниеден өтті.

Рим империясы. Ежелгі Рим өзінің тарихи даму барысында 
белсенді жаулап алу саясатын жүргізді, осының нәтижесінде аса 
зор империя қалыптасты. Рим империясы әскери экспансия мен 
аймақтарда жаулап алу нәтижесінде пайда болды. Б.з.б. ІІІ-І 
ғасырлардағы жорықтардан кейін Рим әлемдік державаға, ал 
Жерорта теңізі Римнің ішіндегі теңізге айналды. Б.з.б. І 
ғасырдың ортасына қарай Рим ірі отарлық держава болды. Рим 
Жерорта теңізіне толықтай бақылау орнатқан тарихтағы жалғыз 
мемлекет. Римнің сыртқы иелігінің аумағы Италияның өзінің 
аумағынан алты есе үлкен болды. Рим империясы дәуірі сыртқы 
әскери экспансияны әлсіретті, ол кезеңде провинцияларды билеу 
ұйымдасқан әрі тонаушылық сипатта болды.

сұрақтар
1.
б.з.б. 6 ғасырдың соңында үнді өзенінен 
басталып шығысында египетке ал егей 
теңізіне дейін созылған алып империа
2.
өзін үш даридің мұрагері ретінде 
жариалаған грек макидон билеушісі
3.
б.з.б 343-341ж.ж бірінші самнит соғысының 
себебі
4.
б.з.б алтыншы ғ дейін парсылар бағынышты 
болды
5.
Александр Македонскиймен үшінші дарии 
патшаның арасындағы шайқастар
6.
гавгамель шайқасы болған жер
7.
жаулап алу соғыстары нәтижесінде Рим 
билік орнатқан аумақ
8.
б.з.б 333 жылы Александр жаулап алған 
аумақ
9.
Парсы патшалығына қарсылықсыз берілген 
Египетке тіуелді мемлекет
10.
Македонский өз мемлекетінің астанасы етіп 
жариалаған қала