(А. И. Перельман, 1972, М. А. Глазовская, 1981 бойынша)
Белсенді жиналатындар – Р, S, J, Сl
Көбірек жиналатындар – К, Са, Мg, Nа, Sr, В, Zn, Ag
Нашарлау жиналатындар – Мn, Ва, Сu, Nі, Со, Мg, Аs, Cd, Вe, Нg, Sе.
Нашар жиналатындар – Fe, Si, F, V, Lі, Ү, Сs.
Өте нашар жиналатындар – Ті, Сr, Рb, Аl, U, Zr.
Сонымен өсімдіктер күлінде кездесетін элементтер, олардың таңдамалы сіңірулерінің нəтижесінде тау жыныстарындағы эле- менттерге қарағанда, өзгеше болады. Мəселен, өсімдік күлінде Р, S ондаған тіпті, жүздеген есе К, Са, Мg жəне I, Ва, Zn, Ag тау жынысындағы мөлшеріне қарағанда бірнеше есе көп. Керісінше, өсімдік күлінде, тау жынысында көп тараған Si, Аl жəне Fe сияқгы мол элементтер тым аз. Осы жағдайларды ескере отырып, жер қыртысы құрамындағы атомдары қайта топталады, бұл жағдай биосфераның геохимиясы үшін де, биосфераның ең тірі заттар мол тараған бөлігі – топырақ үшін де маңызды. Бұл топыраққа, оның жоғарғы қабаттарының химиялық құрамына, əсіресе, топырақтың
органикалық заттармен толығуына ықпал етеді. Сонымен тірі ор- ганизмдер топырақ құрамын алғашқы тау жыныстар құрамына қарағанда тіпті өзгертеді.
Осындай материалдык негіздерден түзілгсн топырақтың химиялық құрамы туралы төменде айрықша айтылады.
Достарыңызбен бөлісу: |
