Оқулық. Алматы, 518 бет
жүктеу/скачать 26,67 Mb. Pdf көрінісі
|
Індеттану кітап
- Бұл бет үшін навигация:
- Індеттік ерекшеліктері.
| Төзімділігі.
Вирус эфир мен хлороформға төзімді. 1% фенол ерітіндісі мен 75° этил спирті белсенділігін жоймайды. Лизол мен толуолдың басқа вирустар мен бактерияларды өлтіретін концентрациясына төтеп береді. Ол ортаның рН-на сезімтал. 6-дан төмен 10_-нан жоғары рН-та инфекциялық қасиетін.тез жояды. Сыдырылып түскен күлдіреуіктің қабығыңда вирустың төзімділігі едэуір жоғары болады. Таулы жайылымда келесі жылғы жайылым маусымына дейін сақталады, сарқын суда жылдың суық мезгілінде 100 күннен артық, жаздың күні 21, күзде 49 күн сақталады. Малдың үстіндегі жүнінде 50, киімде 100, үй ішінде 70 күнге дейін сақталады. Сүтте аусылдың вирусы 65°С-та 30 минутта, 70°С-га 15 минутта, 80-100°С-та бірнеше секундта белсенділігін жояды. Сойылған малдың етінде вирус ет бабына келу процесі кезінде түзілетін сүт қышқылының әсерінен тез белсенділігін жояды. Түздал- ған және кептірілген өнімдерде 50 күнге дейін сақталынады. Аусылдың вирусы химиялық заттарға төзімді, оны дезинфекция үшін жиі қолданылатын хлорлы эк (5%), фенол (1%) жэне креолин (5%) ерітінділері бірнеше сағаттан соң ғана өлтіреді. Ең жақсы дезинфектант 1-2 % формаль- дегид, 2 % күйдіргіш натрий ерітінділері болып табылады. Олар ауру қозды- рушысын 10-30 минут ішінде өлтіреді. Індеттік ерекшеліктері. Аусылға бейім жануарлар: сиыр, шошқа, қой, ешкі, буйвол, қодас, түйе, бүғы жэне көптеген жабайы ашатүяқтылар (сайғақ, бүлан, елік). Бірлі-жарым бүл ауруға ит пен мысық, қоян мен егеуқұйрық, тіпті кірпі де шапдығатыны туралы хабарлар бар. Ең сезімтал жануарларға сиыр мен шошқа жатады. Кей жағдайда ауру малды бағып күткенде, аусыл- мен адам да ауырады. Жас малдың бейімділігі ересек малдан гөрі жоғары жэне оларда ауру ауыр түрінде өтеді. Аусыл қоздырушысының бастауы - ауырған, оның ішінде аурудың жа- сырын кезеңіндегі жэне вирус тасымалдаушы мал. Мұндай жануарлар вирус- ты сыртқы ортаға сүтімен, сілекейімен, несебі жэне нәжісімен бөліп шығара- ды. Бүның нәтижесінде қора-жай, эр түрлі құрал-саймандар, жайылым, жем- шөп, суат, көлік жабдықтары, т.б. ластанады. Вирус жануарлардың денесіне негізінен жемшөп жэне сумен бірге, эр түрлі ластанған заттарды жалаған кездё ауыздың кілегей қабығы, желін мен сирақтың зақымданған терісі арқылы немесе ауру малмен бірге түрғанда аэрогендік жолмен енеді. Аусылдың тарапуына көп жағдайда шаруашылық-экономикалық байла- ныстар, малды өсіру ерекшеліктері, мал басының тығыздығы, халықтың жү- ріп-түруы, мал азығын дайындау, мал өнімдерін сақтау, тасымалдау, өңдеу жэне т.б. жағдайлар әсер етеді. Алыстағы жайылымдарға мапды айдау кезінде аурудың таралуы жылдамдайды. Ет және сүт өңдейтін мекемелер аусылдың тарапуына көп эсер етеді. 143 Аусылдың вирусын тасымалдауда адамның атқаратын ролі зор. Ол малмен жанасады және бір жерден екінші жерге жүріп-тұру, жол жүру ар- қылы үлкен қащықтықтарға ауру таратады. Вирусты механикалық жолмен әр түрлі көлік, құс пен басқа да оған бейім емес жануарлар, оның ішінде жабайы жануарлар мен эр түрлі жәндіктер тасымалдайды. Таралу жолдарының көптігі аусылдың эрбір білінген кездерінде мұқият талдау жасап, іодан ары тарамауы үшін тттүғыл шаралар жүргізуді талап етеді. Аусыл кең жайылған індет ретінде жылдың эр мезгілінде, оның ішінде күздің аяғы, қыстың басында жиірек байқалады. Әдетте індет 5-8 жылда, кей жерлерде 2-3 жылда қайталанады. жүктеу/скачать 26,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|