Оқулық. Алматы, 518 бет
жүктеу/скачать 26,67 Mb. Pdf көрінісі
|
Індеттану кітап
| Індеттік ерекшеліктері.
Індетті лимфангитке жұмыр тұяқты жануарлар: жылқы, қашыр, есек, пони шалдығады, кейде онымен түйе де ауырады. Жыл- қының жас мөлшері ауруға ешқандай әсер етпейді, сөйтсе де 6 айға дейінгі құлындар а 5 фуға осал болады. Ауру қоздырушысының бастауы болып ауру малдар саналады. Олардьщ абсцерса жараларынан аққан іріңмен бірге қоздырушы бөлініп, қоршаған ор- таны ластайды. Сау малдың денесіне микроб көбінесе жарақаттанған тері ар- қылы ауамен, алиментарлық жолмен, ал кейде жыныс мүшелері арқылы бе- рілуі де мүмкін. Ауру қоздырушысының таралу себепкерлеріне ер-түрман, ершік, жүген, қамыт-сайман, кейбір жағдайлардььауру малдың іріңімен былғанаған топы- рақ, малдың қиы, жемшөп жатады. Ал мал бірімен-бірі үйкеніп, жанасқанда мандам тез тарайды. Сондай-ақ қан сорушы жэндіктер де аурудың таралуын тездетеді. Мандамға шалдығу барысында малдың күйі мен күтімі шешуші орын алады. Шаруашылықтарда індетті лимфангит шыға қалса, ол салыстырмалы түрде баяу тарайды. Ауруға көбінесе бір-екі мал немесе біраз мал бірден шалдығады. Мандам жыл мерзімінің кез келген уақытында байкалады, ал аса өршіп қозатын мерзімі күз жэне қыс айлары. Бүл аурудан малдың өлім көрсеткіші 10-50%-ға жетеді. Дерттенуі. Ауру қоздырушысы криптокок немесе мицелия түрінде де- неге жарақат арқылы еніп, сол жерде қабыну туғызады. Фагоциттермён тү- тылған крипоктар өлмейді, кейде тіпті, өсіп көбейеді. '338 Алғашқыда дерт процесі терінің сырт қабығыңда дамып, бұрщақ дэнің- дей іріңді түйіндер пайда болады. Егер дененің төзімділігі жоғары болса, инфекциялық процесс одан эрі дамымайды. Мандам түйіндері қауашақтанып, онда тұз жиналады да, қоршалады, біраз солып, тартылып қалады, ал кейбірі жарылып, іріңі аққан соң ұзамай жазылып кетеді. Қоршалған түйіндегі крип- тококтар 14-45 тэулік арасында өледі. Төзімділігі төмен, әлсіз организмде ірінді түйіндер қауашақтанбайды, қоздырушы тері асты шеліне өтіп, онда үлкендігі орман жаңғағынан қаздың жұмырқасындай көптеген жаңа түйіндер құрайды. Кейін олар жарылып, кейде бірімен-бірі қосылып үлкен жаралар пайда болады. Маңайындағы ұлпалар домбығып, ауыртпалы, ал сөл тамыр- лары жуандап, сипағанда қатайып, оның бойындағы түйіндер білініп түрады. Жақын орналасқан сөл түйіндері де зақымданады. Олар әдеттегідей үлкейіп, сипағанда ауырады, тығыз, кейде іріңді қалта пайда болып, жарылғанда ірің ағады. Егер криптококтар ғана өтсе, онда процесс бойға жайылып, ішкі мүше- лерде (өкпе, бауыр, бүйрек, т.б.) іріңді түйіндер қүрылады. Нэтижесінде ауыр- ған мал қағынып өледі. жүктеу/скачать 26,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|