Оқулық Алматы «Атамұра» 2018 (ХVІІІ-ХІХ ғасырлар) ҚазаҚстан тарихы
жүктеу/скачать 7,89 Mb. Pdf көрінісі
|
7 сынып Қазақстан тарихы
- Бұл бет үшін навигация:
- 7. ұлттық ою-өрнек.
| А. гейнс:
«Қой жүнінен жасалған киізден бөлек, жіп те иіреді, оларды түрлі түске бояп, ұзын маталар тоқиды; бұндай тоқымалар кілем орнына, ал кейде күймелі арбаның, жолым үйдің қоршауын даярлауға және онда шымылдық құруға қолданылады» , – деп жазған. Қыздар кішкентай кезінен бастап кілем тоқу өнерін үйренген. Әдетте тоқылған кілемдер болашақта ұзатылатын қыздың жасауына қосылған. Дәстүрлі қазақ қоғамында кілемдерді өте қажет кезде, қиын жағдайда ғана сатылымға шығарған. Кілем даярлаудың өте күрделілігіне байланысты асар жасалып отырған. Оның мәні кілем тоқитын үйдің иесі ауылдастар мен туысқандарын көмекке шақырған. Олар іскер шебердің бақылауымен кілем тоқыған. Бұл тек ұжымдасқан еңбек түрі ғана емес, сонымен қатар өнердің осы түріне өзге әйелдерді әсіресе жастарды үйретудің әдісі болатын . 7. ұлттық ою-өрнек. Далалықтарда ең саны көп әрі кең таралғаны ұсақ мал еді. Сондықтан да көшпелілердің негізгі ою түрі қошқардың мүйізіне ұқсатылып «қошқармүйіз» аталуы тегін емес. Қазақтар әдемі ою-өрнекке ерекше мән бер- ген. Ою-өрнек далалықтарда байлық пен еркіндікті, дербестікті және молшылықты білдіретін. Ою-өрнек кез келген бұйымдарға немесе тұрмыстық заттарға: ер-тоқым көрпешесіне, киімге, баскиімге, әйелдердің әшекейіне, аяқкиімге, ыдыс-аяққа, кілем, қоржындарға салынған. Музыкалық аспаптар, зер- герлік бұйымдар, жиһаз, киіз үй жабдықтары, қару- жарақтар, бесік пен сандық, қамшы т.б. тұрмыстық заттар өрнек термен безендірілген. Қазақ ою-өрнектерінде алуан түрлер мен сарындар: жан-жануарлар- дың (зооморфты), космогониялық, өсімдіктің бейнесі, геометриялық т.б. нақыштар кездеседі. Аса кең таралған ою-өрнек түрлері: қошқармүйіз, түйемойын, мүйіз, қосмүйіз, сыңармүйіз т.б. Жануарларға байланысты қазмойын, өркеш, өрмекші және өсімдік тектес жапырақ, гүл қауыздары, үшжапырақ өрнек түрлері де кең таралған. анықта! Қазақтың негізгі ою түрі неге қошқардың мүйізіне ұқсатылып жасалған? Ою-өрнектердің алуан- түрлілігі немен байла- нысты деп ойлайсың? Өзің бір ою түрін жа- сап, қай сарынға жата- тынын, қалай аталаты- ны туралы айт. Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 54 Қазақ халқы ою-өрнек түсін таңдауға ерекше мән берген. Көк түс аспанның, қызыл – от пен күннің, ақ – тазалықтың, қуаныш пен бақыттың, сары – парасаттың, жасыл – көктемнің, жастықтың белгісі саналған. жүктеу/скачать 7,89 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|