ОҚулық Атыраулық заманауи жазушылардың қазақ және орыс тілдеріндегі шағын прозалық жинағы

187 188

– Әкең тірі болғанда, әлпештеп...
Теріс айналған. Бұрқ етіп көзіне жас келді...
– Алла маған бір бай бережақ, – дейді естиярла- уы қорылын үзіп, тар төсекке әрең сыйып жатқан құйрығын әрі-бері аунатып.
– Дәмесінің зорын! – дейді аш белі солқылдап жатқан қыз бастығырылып...

Күзге салым ойды-қырды кезіп, бауырымен жорғалап өсек жеткен. Көрші ауылдың көркем жігіті колледж бітірген мұғалім қызға сөз салыпты.

– Тең сыйласып, құйрық-бауыр жесетін құдамыз бол- са жоқ. Жетім нарша. Өзі оқымаған. Теңіміз емес. Аулақ жүрсін, – деп шешесі ұлының адымын аштыр- мапты.
Ашаң, әдемі жүзі қуарып сала берген. Қыр мұрыны қусырылып, тілден қалған. Ұйқы қашып, үсті-басы күйіп-жанған. Содан оңала алмады. Кісікиік боп бара жатты.
Үйге кірсе алдынан әжесі тіккен төсек-орын шығады. Қызылды-жасылды боп қаз-қатар жиналған көрпенің үстінен екі көпшіктің құлағы едірейіп «енді қашан?» деп бұған қарайды да тұрады. Бетін бұрып әкетеді.

Келер көктем Алматыға аттанды. Оқуға ниеттенген. ҚызПИ-ға құжат өткізген. Қырсық шалды, «құладың»,

– деді. «Жер көтерер», – деді іштей қатайып... Ары қарай ойлау-ға зауқы жоқ.

Иә, иә, әжесі. Енді не істеп жүр екен? Ылғи кешкісін інісіне жыр оқытатын. Аттың тоқымындай ғып алды- на «Қозы Көрпеш – Баян сұлуды» өңгеріп алған інісі:
...Дінсіз шал ақылы жоқ өрге қашты, Қызымды жетім ұлға бермеймін деп, – деп заулата жөнелгенде:
– Тоқта! Кеше ғана берем деп еді ғой. Кері оқышы,

– деп оң құлағын кимешегінен шығарып оңтайлап отырған әжесі күйіп-піседі...

Мейрамханаға даяшы боп орналасқан. Сонда ғой әлгі бизнесменмен танысатыны. Қияқ мұрт, қырма сақал, келісті-ақ жігіт. Көңіліңді айтпай ұғып, аяқ ұшымен елпілдейді де тұрады. Күндіз базарда борбайлап ша- уып, сауда-саттығын қыздырады. Кештетіп алқынып жетеді. Келе-келе жетім көңіл жібіді. Сүйкімі артты. Оңаша қыдырып, ойнады-күлді...

- Если бы твой отец был жив, то лелеял бы тебя. Резко отвернулась. Глаза наполнились слезами.

- Аллах мне должен предоставить мужа, - говорила спросонья взрослая девушка, еле-еле вмещавшая на матрац свои ягодицы.
- Смотри-ка, какие у неё мечты! – бредила девушка с грудями, похожими на горбы годовалого верблюжон- ка.
… К осени, обойдя овраги и нагорья, приполз слух. Оказывается, красивый джигит из соседнего аула уха- живает за девушкой, окончившей колледж и работаю- щей учительницей.
- У неё нет отца, а как без свата-то? Сирота. К тому же без образования. Она нам не ровня, пусть исчезнет с глаз долой, - преградила дорогу своему сыну мать красивого джигита, имея в виду Айсару.
Её лучезарное лицо стало сохнуть. Нос с горбинкой заострился, сама же перестала общаться с кем-либо. Пропал сон, всё тело горело от обиды. И мир вокруг, и она сама опустошались.
Как только входила в дом, в глаза сразу бросалось приданное, сшитое бабушкой. На сложенных матра- цах и одеяле торчали уши двух подушек, словно каж- дый раз намекая: «Когда же, наконец?» Отворачива- лась от этих назойливых ушей.
Следующей же весной поехала в Алматы. Хотела по- ступить на учёбу. Сдала документы в ЖенПИ. На эк- замене провалилась. Думать о дальнейшей жизни не было желания.
… Да, бабушка… Что она теперь делает? Наверное, как всегда по вечерам она просит братика почитать ей эпические книги. А тот, раскрыв книгу и, накрыв ею свои колени, начинает читать эпос «Козы Корпеш – Баян-слу», а когда скороговоркой добирается до ме- ста:
… Безумный неверный старик, взбежав на пригорок, стенал: «Не отдам сироте свою дочь», - тогда бабушка прерывает его возмущённо:
- Стой! Как же так, ведь ещё вчера он обещал её вы-

дать за него. Прочитай заново, - настаивает она.

…Устроилась в ресторан поваром. Тогда-то и позна- комилась с этим коммерсантом. С тонкими усиками, чисто выбритый, видный, светлокожий парень. Без слов тонко улавливающий настроения и желания, ус- лужливо порхающий на цыпочках. Целый день кру- тился и торговал на базаре. А вечером прибегал, за- пыхавшись. Сиротливое настроение смягчилось. Мир

189 190

– Әжем ауылда көрпе-көпшігімді әзірлеп отыр, – де-

ген ұяң ғана.
Қияқ мұрт, қырма сақал, келісті жігіт жарқылдап күледі.
– Аламыз бәрін... Үйленерміз. Әзірге, мә, қажетіңе жарат, – деп қолына мың доллар ұстатқан.

Сол күні ешкімге айтпай дүкен кезді. Болашақ тойы- ма деп әдемі ақ көйлек сатып алды. Ұйқастырып ақ төпли таңдады.

Алматының ақ сарайдай әдемі мейрамханасында той өткізер. Екі жарылып дуылдап «Жар-жарлап» тұрған қалың елді қақ жарып қол ұстасып келе жатыр. Әлде ақ көйлегін малынтып, етектің ұшынан ақ төплидің сүйкімді тұмсығын ғана көрсетіп қолына әлдилеп көтеріп алар ма? Даяшы қыздар ақ білектерін әуелетіп аспанға атып шашу шашар.

Асаба жігіт жағын сауып «Беташарға» басар. Домбырасының басын бұлғап-бұлғап жіберіп «Қайын атаңа бір сәлем» деп қалғанда, бақыттан бал-бұл жа- нып тұрған бұл сәмбі талдай иіле берер-ау.

Иә, иә, әжесі. Қамзолының қаусырма белдігін әспеттеп тағып тойдың төрінде тұрар. Жалғыз інісі таң-тамаша қалып әжесіне тығыла түсер. Мұндай сән-салтанатты бұрын-соңды көрді дейсің бе? Тек жіңішке ауру айналдырған шешесі ғана...

Име қастың үстінен ұсақ-ұсақ әжімдер жүгіріп өтті. Келесі жолы сүйіктісін алып-ұшып қарсы алғанда,

^{алыста жатқан бір салқындықты сезген.}

«Жұмысым мазасыз, дұшпаным көп, аттап басқанымды аңдиды», – дейтін. Құлазыған көңілін соған сайған. Алматының төрінде арпалысып жүру оңай дейсің бе?

– Үш айлық сияқты... – деген ерін ұшымен жатырын алақан жүгіртіп сипап.
– Ә, жақсы екен. Күт! Ораламын! Содан ұшты-күйлі жоғалды.
Күте-күте зарығып үйін жағалаған. Жалдаулы пәтер екен. Иесі өзгеріпті. Қаптаған дұшпаны табысын көре

Между слов намекнула ему:

- Бабушка в ауле подготовила для меня приданное… Чисто выбритый светлокожий парень расхохотался:

- Привезём всё… Поженимся. А пока вот тебе на под- готовку к свадьбе, - проговорил он, всучив ей в руки тысячу долларов.
В этот же день, не сказав об этом никому, пошла по магазинам. Купила красивое свадебное платье. Подо- брала под него туфли.
…Сыграют, наверное, свадьбу в красивом алмаатин- ском ресторане, похожем на дворец. Взявшись за руки, пройдут сквозь шумный кордон поющих сва- дебную песнь гостей. Или возьмёт на руки и пронесёт её в длинном платье, подол которого будет обнажать лишь носки её великолепных туфель? Девушки-офи- циантки, выбрасывая вверх руки и обнажая белые локти, будут рассыпать свадебные дары.

жүктеу/скачать 34,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: