ОҚулық Атыраулық заманауи жазушылардың қазақ және орыс тілдеріндегі шағын прозалық жинағы

164 165

– Көне зиратты тегістеп жіберіп, үстіне мына «Неке сарайын» салды. Алда көктемегірлер-ай! – деген та- ныс дауысқа қараған.

Сарысу жиналған оң аяғын еркелетіп басатын кейуа-

на екен. Бусанып алыпты, жауырыны бүлкіл қағады.

– Бүгін неке қидырғандар сұмдық көп.

Елге жалғыз көз кіндігін көрсетіп келе жатқан қыз

«сұмдық» деген сөзді айызы қанып, сағызша созып айтты.

– Е, мал семірді. Жеміс-жидек пісті. Жұрттың күйегі түспегенде қайтеді?

Жетектегі қызды қаралай желік кеулеп көтеріліп- басылды.
– Өй, осы күнгі жастарда бәтуа жоқ. Түнде берген уәдеден таң алды тайып шығады… Тас лақтырым жердегі базары түскір жеткізбеді ғой.

Жолай дүкен біткенді сығалап, алды-артын орап жүргізбеуін көрдің бе қақбастың!..

…Тек, әттең!

Күнделікті шалбар саудасы қызған тұста:
– Базар қожасы шақырып жатыр. Тез жет! – деген хабар алған. Аң-таң боп тұрып қалыпты. Бетінің ұшынан қаны тамған, көк көз жігіт ағасын ілеуде бір көріп қалатын. Аста-төк байлығын базардың бүкіл қатын-қалашы аузының суын тамызып айтып тауыса алмаған.
– Несін айтасың, костюмін күніне екі мәрте ауысты-

рады.
– Қасқа-ау, айтып тұрған көйлек-дамбалың не, құрығанда аптасына бір жаңа машина мініп шығады.

– Әйеліне Парижден вилла сатып әперіпті. Онысы басқа иіссуды менсінбей, тек «Шанельге» шомыла- тын көрінеді.
– Жалғыз қызы бар. «Джиптен» түспейді. Отырып қалған, отырып.
– Ойбай, отырып бай таңдайды да. Жүзіқара-ау, сені мен мен дейсің бе?
– Пішту, негрге күйеуге шығып, тайпа көсемімен тала- сып, шетелден қуылып келсе көрер ем отырмағанын. Отырады! – десіп шулағанда араның ұясындай жерді азан-қазан ғып жіберетін. Тіпті бір-бірін сөзден жыға алмай, жағаласып кетуге бар.
_{Сол пышағы майдан кеппеген базар қожасы мұның}

- Сровняв с землей древнее кладбище, построили на нем этот «Дворец бракосочетания». О, Алла, да пре- рвутся их дни, – услышав, обернулся на знакомый го- лос.

Оказалась та самая старушка, осторожно ступающая на правую ногу, одоленную ревматизмом, но уже вспотевшая, с двигающимися рысью лопатками.
- Сегодня свадеб ужасно много, – растягивая, слов- но жвачку, слово «у-жас-но» и получая от этого явное удовольствие, проговорила девушка, демонстрирую- щая всем свой одноглазый пупок.
- Э, скот отучнел, овощи-фрукты поспели. Как же не быть людскому достатку, – обронила фразу старуха. Шедшую с ней девушку приподняло, а затем покину- ло возбуждение, охватившее было ее.
- Уа, нет лада у нынешней молодежи. Уговор, дан- ный ночью, утром уже забывается... Базар, пропади он, вроде бы на расстоянии броска камня, да не дает дойти.
Заглядывая в любой попавшийся на пути магазин, по- являясь, то спереди, то сзади, не дает прохода, старая кляча. ...Только, вот, жаль...
В разгар каждодневной торговли брюками:
- Вызывает хозяин базара. Живо, иди! – сообщили ему известие. Удивленно замер. Краснолицего с зелеными глазами хозяина видел только раз. Базарные женщи- ны, пуская слюни, не могли исчерпать разговоры о его баснословных богатствах.

- Что там говорить, в день по два раза меняет костю-

мы.
- Глупая, что ты все о тряпках, да он в неделю раз са-

дится за руль новой машины.

- Купил своей жене виллу в Париже. А та, говорят, пренебрегая другими духами, купается только в «Ша- нели».
- У него единственная дочь. Не сходит с джипа. За-

сидевшаяся девица.

- Ой-бай, да она выбирает себе мужа, сидя. Бестолко-

вая, разве она, как ты или я?
- Тоже мне, посмотрела бы я, как она не засидится, если, выйдя замуж за негра, разругавшись с вождем племени, будет выставлена из заграницы. Засидится!

– говоря и споря наперебой, жужжали, как пчелиный улей.

_{Что за нужда, какие услуги от него хочет получить хо-}

166 167

қай қызметіне зәру боп қапты? Келімсек көп, оймақтай орнымнан айырылып қалмасам деп зәре-құты ұшқан. Шешесі де әр барған сайын: «Құлыным, тым биікке шыққанға сенбе!» – деп зарлап қалатын. Шалбар саудалаған бақалшы ұлы тап бір төре үйлердің төрін бермей жүргендей.

Тілерсегі дірілдеп кең де жайлы кабинетке енгенде бетінің ұшынан қан тамған көк көз жігіт ағасы орны- нан күлімсірей көтерілген.

– Кел, бауырым, кел! Өзіңді іні қылсам деп көптен көзім шауып жүр.
Аңырып бетіне қараған. Қожасының жанары мұның жүдеу иінін, қойны-қонышын тінткілеп жатыпты.
– Ассалау-мағалей-күм, – деді бұл одан әрмен сасып.

– Әлік алдым. Отыр. Деміңді бас. Шалбары құрысын! Құтыл! Бүгіннен бастап маған кеңесші бол. Қызым екеуің... Қызмет көлігің... ақшаң...

– Сатылмаған тауарым көп еді...

Қожасы саңқ етіп күліп жіберді.

– Әй, бауырым, ешкім жалаңбұт қалмайды, қорықпа, өзгелер өткізіп береді.
Дәурен көпке дейін есін жия алмаған...
...Батып-шығып, шығып-батып ұз-зақ жүрді. Бет алысы базар-ды. Күндегісі осы. Шөл ғой шыдатпай жүрген... Көше қазағының бәтуасыз әңгімесіне құлақ түрген.

Бірер әріптің обалына шығып мұрнынан сөйлейтін мықыр шал қасындағы ұзын сирақ, безеу бет баласы- на кіжінеді кеп.

– Былтыр піштірген қызыл өгізді сатып оқуға түсірдім. Мұғалімдерің зар сылайды, балаң әлі күнге әріп танымайды деп. Ал, керек болса... Қарғам сот бо- лады деп шешең сүр, ісіп-кеуіп. Біз баяғыда кітапты сеп қоятын ек. Сылқыбай деген атағыма кір келтірдің, сатыры саман ит!
– Түй, папа, қойшы енді! – дейді онысы...
Үйелмелі-сүйелмелі екі кеңесшінің бірі – әлгі оңбағыр қатындарға айтқызсаң, тайпа көсемімен та- ласты дейтін – Сырғалы. Қызылшырайлы, еркешора, еркін қимыл. Жанарының бояуы әкесінікіндей қою жұқпаған, аспан түстес көгілдір. Қарама-қарсы кеп тұра қалғанда тепсінген қос анары алқымыңды тіреп, аузыңа асатып жібергендей екен.

зяин базара, сыром купающийся в масле? Не на шутку встревожился. Приезжих много, как бы не потерять свой пятачок. И мать в каждый его приезд оставалась, причитая: «Жеребенок мой, не верь слишком высоко- му возвышению». Будто бы ее сын, торговец брюка- ми, сидит на каком-то почетном месте, никому его не уступая.

Когда, дрожа коленями, вошел в просторный кабинет, краснолиций, зеленоглазый джигит, улыбаясь, встал со своего места.
- Входи, родной, входи. Давно, обратив на тебя внима-

ние, хотел приблизить к себе.

Уставился на него растерянно. Хозяин пробежался взглядом по его худым плечам, по всем частям тела.
- Ассаламалейкум, - приветствовал он, теряясь еще больше в догадках.
- Салем. Садись. Успокойся. К черту штаны. Избавь- ся! С сегодняшнего дня будь моим советником. Вдво- ем с дочерью... Служебная машина... Зарплата...

- Но еще много непроданных товаров...

Хозяин громко рассмеялся.

- Эй, родной, никто без штанов не останется, не бой-

ся, продадут другие.
Даурен долго не мог опомниться.
...Пропадая-появляясь, возникая-исчезая, шел долго. По направлению

к базару. И каждый день так. Жажда же не давала по- коя. Прислушался к бестолковым разговорам улич- ных казахов.

Маленький старичок своим гнусавым свистящим го- лосом, обижая шипящие, сердился на своего прыща- вого длинноногого сына.

жүктеу/скачать 34,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: