Жатыр ж ән е оның байламдары

Клинжалық анатомия 
721
a m p u l l a
tu b a u t e r in a
i s t h m u s
[ f im b r ia e
lig . o v a r i a l e
v a s a o v a r ic a
c e r v i x u t e r i
o s t iu m
a b d o m in a le
t u b a e
i
u t e r in a e
o s t iu m e x t e r n u m
m e s o s a l p i n x
\ s u s p e n s o r i u m
lig a t u m u t e r i 
' o v a r i a l e
m e s o v a r i u m
lig . t e r e s u t e r i
lig. s u s p e n s o r iu m
o v a rii
a . u t e ri 
r .o v a r i c u s
a . u t e r in a
r. v a g i n a l i s
a . v a g i n a l i s
o v a r iu m
a m p u lla
t u b a e
u t e r in a e
f u n d u s u t e r i
lig . o v a r ii 
p r o p r iu m
v a g i n a
c e r v i x
c e r v i c a l i s
c e r v i x
11.17. Жатыр ж ән е оның қосалқылары ж ән е қан тамырлары
а) артынан көрініс
б) жатырдың қан талырлары, алдынан қарағанда

722
11 бөлім. Жамбас пен шат аралықтың клиникалық анатомиясы
lig. pubovesicalis
ligamentum umbilicalis
mediale cornu umbilicalis 
fascia vesicalis 
\ medialis
ligamentum lateralis 
ligamentum
a. vesicalis superior 
a. vesicalis 
et a. vaginalis 
inferior
uretra
lig. suspen 
sorium ovariale
hypogastric sheath
a . e t v . i l i a c a e x t e r n a '
a . e t V. i l i a c a i n t e r n a
m. rectus abdominus
symphystis pubica
lig. vesicalis laterale 
v. clitoridis dorsalis \
medialis"
lateralis
vessels
lig. uterosacralis
a. rectalis media ,
fascies
s 
retrorectalis
a)
epigastricus inferior
fascia levator 
ani superior 
fascia tendinosus 
pelvica
vessels 
oblituratorius 
fascia 
'blituratorius 
interna 
fascies
vesicorcervicalis 
fascia iliaca
fascia psoatis 
pso as
lig. cervicalis transversalis 
a.'uterina
fascia presacralis
fascies
rectovaginalis
6)
11.18. Ж амбас фасциясы ж ен е жатыр мойыны мен
қынапты бекітуші құрылымдар.
а) жамбас ақзалары жэне жамбас іші фасция, үстінен көрініс;
б) фасциялды байламдар мен кеністіктер, үстінен көрініс.
fascia rectalis 
fascies presacralis
sym physis pubica
facies retropubicalis
lig. retrovesicale
vesicales
lig. cervicalis 
transversae
a. uterosacrale

Клиникалық анатомия
723
a p p e n d i x
t e s t s
f u n i c u l u s
s p e r m a t i c u s
c o rp u s
t u n i c a v a g i n a l i s
t e s t i s ( p a r i e n t a l i s )
d u c t u s d e f f e r e n s
e p id id y m id is
l o b u le s
e p id id y m id is
d u c t u lis
e f f e r e n t is
t e s t i s
c a u d a
d u c t u s
d e f f e r e n s
d u c t u s
d e f f e r e n s
r e t e t e s t i s
CO
n
visceral a
аз 
>
parietaj^ .8
tunica 
vaginalis
t u b u li 
s e m i n i f e r i
c a u d a
, 
c o r p u s ,
e p id id y m id is
B)
c o r p u s ,
e p id id y m id is
11.19 а, б, в, г. Аталық жыныс бездің құрылысы

724
11 бөлім. Жамбас пен шат аралықтың клиникалық анатомиясы
g l a n s c li t o r id is
p r e p u t iu m
c li t o r id is
f r e n u lu m c li t o r id is
o s t iu m u r e t h r a e
e x t e r n u m
o s t iu m
v a g i n a e
lig . s u s p e n s o r i u m
c li t o r is
f a s c i a la t a
b u l b o s p o n g i o s u s
i s c h i o c a v e r n o s u s
t r a n s v e r s u s
m . p e r in e i 
s u p e r f i c i a l i s
f a s c i a
f o s s a i s c h i o r e c t a l i s
6)
a n g u l u s
c o r p u s
g l a n s
c r u s
c li t o r is
11.20. a) әй ел д ер д ің ш ат ар ал ы ғы
б) кл и то р қүры лы сы

Клиникалық анатомия
725
уретраның бекіген бөлігінен ң о зғалм ал ы бөлігіне өтетін ж ер . Ол 
доға тәр ізд і, доға ар ты н а ң ар ай и іл ген , ж ы н ы с м үш есін ң ү р сақ ңа- 
бырғасына көтергенде ж о ғал ад ы . Т ар ы л ған ж ер л ер мен и ілім д ерді 
катетер енгізгенде ескеру к ер ек .
Үма ж ән е оны ң қ ү р а м ы . Үма ң ап ш ы ң тәр ізд і перде ар ң ы л ы ек і 
бөлікке бөлінген, оны ң әр қ ай сы сы н д а атал ы ң ж ы н ы с безі ж ән е 
шәует бауы ны ң үм адағы бөлігі ж а т ад ы . Ү ры ңты ң дам у процесін- 
де іш перде өсінді түзейді, оны ң қ у ы сы болады , оны сы р тң ы ң ы н ап
өсіндісі 
(processus va g in a lis p erito n ei)
деп атай ды .
Өсінді ңуы сы , іш перде қуы сы м ен б ай л ан ы сқ ан . С оңы нан туы- 
луға ж ақ ы н д аған д а бүл байланы с іш п ер д ен ің ж аб ы су ы н а байла- 
нысты ж о й ы лад ы . А талы ң ж ы н ы с безінің м аң ы н д ағы ңуы с саң- 
талады. Кей ж ағд ай л ар д а, іш п ер д ен ің өсіндісі ж аб ы л м ай ң ал ад ы , 
(ж абы лмаған 
processus va g in a lis),
бүл ж а ғд ай д а іш перде іш іл ік
ңуыс пен о ны ң өсіндісінің ар асы н д ағы б айланы с с ақ та л ы п ң ал ад ы . 
Ол іш тен туа біткен ш ап ж а р ы ғ ы п ай д а болуы н түсін діреді. Үма 
мен іш тің алды ң ғы ңабаттары бір-біріне сәй кес болады .
А т а л ы қ ж ы н ы с безі. С ы рты нан қ а л ы ң аң ш ы л ңабат (
tu n ic a
albuginea-нъщ )
асты нда, атал ы ң ж ы н ы с безі ө зін ің — қ ы н а п т ы қа- 
бығының висцералды ж а п ы р а қ ш а сы м е н ң ап тал ған . А т а л ы қ ж ы ­
ныс безінің ар тқ ы бетіне ң осалңы (
ep id id y m is
) ж ан асад ы
(1 1 .1 9 а,
б, в, г сурет ).
Оның басы, денесі ж ән е ң ү й р ы ғы болады . Қ үйры ғы
шәует ш ы ғар аты н өзекке ауы сады . А талы ң ж ы н ы с безі сір л і қа- 
бықпен қ ап тал ған . Б езд ің м ен ш ік ті ң ы н ап ты ң абы ғы п ари етал- 
ды ж әне висцералды ж а п ы р а қ ш а л а р ы н а н тү зіл ген . Қ о сал ң ы н ы ң
басы мен денесі сірлі қ у ы ста ж а тад ы , ң ү й р ы ғы одан ты с орнала- 
сады. П ариеталды ж ән е ви сц ералды ж а п ы р а ң ш а л а р д ы ң бір-біріне 
жабысуы, атал ы ң бездің ж о ғар ғы ү ш ы н ан 1 см ж ерде ж ән е оны ң 
төменгі үш ы н д а ңосалңы қ ү й р ы ғы ү м а ң абаты м ен
(lig. scrotale)
деген, 
g ubernaculum H u n te ri
ң ал д ы ғы н а беки ді. Қ ы н а п т ы қ өсінді- 
ге сүй ы ң ты қ ж и н ал ған д а 
(hydrocele),
осы б ай л ам н ы ң салд ары н ан
аталың без артң а қ ар ай ы ғы сады .
11.13.2. Ә йелдердегі ж ы н ы с а й м а ғ ы
Б үл а й м а қ қ а ү л к ен ж ән е к іш і ж ы н ы с ернеуі, д е л іт к і, несеп- 
ш ығар өзегін ің тері асты бөлігі ж ән е ң ы н ап о р н ал асқ ан
(1 1 .2 0 а, б
сурет т ер).
Үлкен ж ы н ы с ернеулері қ асаға төм пегі ай м ағы н д а ал д ы ң ғы дә- 
некермен ңосы лған, ш ат ар ал ы ң та ар тң ы дәнекерм ен ң осы лған . 
Оның алды н да қ а й ы қ тәр ізд і ш ү ң қ ы р бар.

726
11 бөлім. Жамбас пен шат аралықгың клиникалық анатомиясы
Тері —түкп ен ж аб ы л ған , беткей ф асц и я н аш ар д ам ы ған , м ай лы
ү л п а ңасаға сүйек ты сы м ен бай лан ы сң ан .
К іш і ж ы н ы с ернеулері ң ы н ап кіреберісін ш ектей д і. К іш і ж ы ­
ныс ернеулері алд ы н д а ек іге ай ы р ы л ған : он ы ң ж о ғар ғы сы — деліт- 
к ін ің кү п егі, төм енгісі — оны ң ж ү ге н ш ігі.
Д ел ітк і асты н да —н есепш ы ғар ө зегін ің сы р тқы тесігі бар, ал 
оны ң арты н д а — ң ы н ап тесігі о р н аласң ан . Қ ы н ап ты ң бүй ірлерін е 
кіреберістің ү л к ен бездерінің ө зектер і аш ы л ған .
Н есепағар әйелдерде қы сңа. Б а ғы ты тік е. Б ү л ж а ғд ай к атетер 
енгізуді ж еңілдетеді.
Ж ы н ы с а й м ағы н ы ң арты нд а, ш он данай т ө м п еш ік тер ін ңосаты н 
сы зы қ ты ң арты нда, ң ы сң ы ш (сф инктер) пен ар тң ы өтіс тесігі ор- 
н аласқан .
Т ік іш ек т ің соңғы ш етін ің ай н ал асы н д а е к і к е ң іс т ік бар:
— ар тқ ы өтіс ай н ал асы н д ағы к е ң іс т ік , ш о н д ан ай -тік іш ек ш үң- 
қ ы р ы н ан көлден ең д ән ек ер тін д і пердем ен ш ек тел ген . А наль- 
д ы -ң ү й ы м ш ақ б ай лам ы н ан ж о ғар ы ж ерд е, т ік іш ек м аңы н- 
дағы ек і к е ң іс тік бір-бірім ен ң осы лады .
— ретроаналды к е ң іс тік , ар тң ы ө тістің ар ты н д а, сф и н ктер мен 
ар тқ ы өтісті көтеретін б ү л ш ы қ ет ар асы н д а о р н ал асқ ан . Тік 
іш ек м аң ы ү л п асы н ы ң ң абы н уы — п ар ап р о к ти т деп атал ад ы . 
О рналасуы на сәй кес к елесі тү р л ер ін аж ы р атад ы :
1) тері асты лы ң ;
2) кіл егей асты л ы қ ;
3) и ш и оректалды ;
4) п ельви оректалды .
Ж ам б ас-тік іш е к т ік п ел ьви о р ек тал д ы ү л п а, ж ам б асты ң іш пер- 
де асты ндағы қ аб аты н ы ң ң аб ы р ғал ы қ бөлігі.
Ол артң ы өтісті к өтеретін бүлш ы ң ет пен т ік іш е к т ің ви сц ералды
ш ан ды рлы ң ңабы арасы н д а ж атад ы . Ж ам б ас-т ік іш ек ш ел д і май 
к ең істігін ің ш екарасы :
— үстінен — ж ам бас тү бін ің іш пердесі;
— м едиалды — т ік іш ек қабы рғасы ;
—л атералд ы — а р тқ ы өтісті көтеретін б ү л ш ы қ ет.

Клиникалық анатомия

жүктеу/скачать 28,32 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: