Оқулық Егорина А. в., т б. Е25 География
тақтаның тектоникалық қозғалысы
жүктеу/скачать 3,77 Mb. Pdf көрінісі
|
География 7 сынып Егорина
| тақтаның тектоникалық қозғалысы.
Өткен ғасырдың алғашқы ши- регінде, немістің геофизигі Альфред Вегенер , материктер көлденең бағытта қозғалады деп өз ойын жеткізген болатын( континенттік дрейф гипоте- засы). Қазіргі заманның ғалымдары бұл гипотезамен толық келіспеді. Бірінші ұстанымдағы ғалымдар, материктердің көлденең бағыттағы қозғалысын құптай отырып, материктер жоғары және төмен бағытта да қозғала алады деген пікір айтты. Жаңа бағыттағы мобилизм гипотезасы- ның иелері материктердің қозғалысы литосфералық плиталардың негізгі жұмысының бірі деп атап көрсетті. Заманауи ғылым, көптеген фактілерге сүйене отырып, материктер дрейфін дәлелдеді. Геофизикалық деректерге сүйенетін болсақ, материктің және мұхит астындағы жер қыртыстарының 38 бір-бірінен айырмашылығы бар екендігін ғалымдар дәлелдеді. Материктік жер қыртысы, біршама қалың және шөгінді, гранитті және базальтты қабаттардан түзілген. Мұхиттық жер қыртысында гранитті қабаты жоқ. Океанограф зерттеушілер, орталық мұхиттық жоталар жүйесін анықта- ды. Жалпы ұзындығы 60 000 км. Экватор сызығынан бір жарым есе ұзын болған. Литосфералық тақталар бір-бірінен үш түрлі шекара арқылы ажыра- тылған. Бірінші негізгі типі, Атлант және Үнді мұхиттары ортасындағы орталық-мұхиттық жоталар осі арқылы өтетін шекара. Өткен ғасырдың 60-жылдарына дейін мұхит табаны кейін пайда болған жас деп есептелініп келді. Бір-біріне тәуелсіз екі американдық ғалым, Г. Хесс жүктеу/скачать 3,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|