Оқулық Егорина А. в., т б. Е25 География
жүктеу/скачать 3,77 Mb. Pdf көрінісі
|
География 7 сынып Егорина
| 3. Атмосфералық жауын-шашын
. Қазақстан аумағындағы жа- уын-шашынның таралуы циркуляциялық факторларға және бедерінің ерекшелігіне байланысты өзгереді. Қазақстан аумағының жер бедері күрделі болуына байланысты жа- уын-шашынның біркелкі таралуына кедергі жасайды. Жауын-шашынның таралуында өзіндік заңдылықтары бар. Оның мөлшері оңтүстіктен сол- түстік бағытқа және батыстан шығысқа қарай көбейеді. Тау беткейлері биіктеген сайын жауын-шашын көбейе береді. Қазақстанның жазықты аймақтарына ылғал аз түседі. Орманды дала зонасына жылына орта есеппен 300-400 мм жауын-шашын түссе, дала зонасына 250 мм шамасында. Қазақтың ұсақ шоқысында 350 мм-ге дейін көтерілсе, Ертіс маңы жазығында 200-250 мм-ге дейін төмендейді. Шөлейт және шөл зоналарында 200-100 мм. Жауын-шашынның ең аз түсетін жерлері Балқаш маңы, Арал маңы Қызылқұмның оңтүстік-батысы және Үстірттің оңтүстігі. Тау алды және таулы аймаққа жылына 400–1600 мм аралығында жа- уын-шашын түседі. Ылғалды ауа массаларының жолына таулар кедергі келтіріп, ылғалдың түсуіне өзгеріс енгізеді. Қазақстандағы ең ылғалды жер Алтай тауының батыс сілемдері, жылына 1500-2000 мм, кейде одан да көп ылғал түседі. 1979 жылғы гидрометеорологиялық бақылаудың деректері бойынша ылғалдың мөлшері 4000 мм-ден асып түскен. Бұл аймақтардағы ылғалдың мол түсетіндігін мұздықтарының болуы- нан да аңғаруға болады. Алтайдың шығыс беткейлері, оған жақын жатқан 34-сурет . Кенді Алтай жотасының қысқы мезгілі 70 қазаншұңқырларда ылғал аз түседі. Зайсан қазаншұңқырының орталық бөліктерінде бар жоғы 119-220 мм аралығында түседі. жүктеу/скачать 3,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|