дәрежеде еркін қимылдаудан айырылуы да тұлғаның дамуы мен оның
көңіл-күйіне кері эсер етеді. Адамды коғамнан жэне карым-катынастан
бездіру үнемі ең катал жазалардың бірі болып саналды, өйткені үнемі
оқшаулану мен жалғыздык тұлғаның өзінің мэніне кайшы келеді. Бірак
өзге ерік пен ойды тұлғаға тану онан да теріс ыкпалын тигізеді. Баска
ерікке толығымен бағынған жэне өз дүниетанымынан, өз ойы мен
көзкарасынан айырылған адам - бұл тұлға емес. Сол сияқты белгілі бір
себептерге байланысты акыл-ойы мен жадыдан айырылған индивидті де
тұлға деп айтуға келмейді.
Тұлғаның тағы бір маңызды сипаттамасы - оның адамгершілік-
рухани мэні. Тұлғаның мазмұнынын жэне оның бағалануының маңызды
компоненті
ретінде
оның
санасының
дүниетанымының,
адамгершілігінің және жауапкершілігінің деңгейімен сипатталатын
тұлгалык бағдарлары мен санасының барысы көрінеді. Әрине тұлғаның
калыптасуы мен қылыгына элеуметтік ортаның үлкен ықпал етері сөзсіз.
Бірак тұлғаның бағдары мен қылығы да сол деңгейде адамның ішкі,
рухани әлеміне багынышты. Адамның бойындагы интелектуалдык-
адамгершілік жэне ерікті касиеттері неғұрлым айшықты көрінген сайын,
оның өмірлік бағдарлары жалпыадамзаттык құндылықтармен сәйкес
келеді, тұлғаның өзінің де маңызы артып, бұл кұндылыктардың бекітілуі
мен дамуына өздерінің оң ыкпалдарымен эсер етеді. Бұл тұрғыда ол
өзінің
рухы,
еркіндігі,
шығармашылығы
мен
кайырымдылығы
жақтарымен сипатталады.
Тұлғаның ерік-жігері мен рухының күштілігі, оның адамгершілік
қайырымдылығы мен тазылығы тек накты практикалық әрекетте жэне
белгілі бір элеуметтік жағдайларда ғана бекітіліп, іске асады. Дәл сондай
Достарыңызбен бөлісу: |
