шығармапіылык актісінен, істен немесе эрекеттен соң адамгершілік максат пен талапты іштей кабылдаудың, актык ұғынудың нэтижесін бейнеленген сенім-пікір калыптасатын бағалау кезеңі, моральдык ақталу, айыптау немесе колдау сэті туады. Адам кең жүйедегі ойлауға көшеді, өйткені коз жеткізу, сену - танымдык факторлар, баталау өлшемдері мен тэртіп мотивтері шоғырланған дүниетаным негізі болып табылады. Этика тарихында түсініктің бұл бағыты эркашанда кардиналды деп саналды, өйткені дүниетаным - тұлғаны, оның кажеттіліктері мен мотивтерін зерттеудің алдын алады. Қоғам, элеуметтік орта адам тіршілігінің басты белгілері: кез келген адам бүкіл адамзаттың өкілі болып табылады. Оның индивидуалдылығы барлық адамға ортак адам тіршілігімен шартталған. Сондыктан адамзаттың жалпы сипатын қарастыру тұлғаны, адам индивидуалдылығының касиеттерін зерттеуден басталуға тиіс. Адамдардың тарихи жаттануында өзінің бұкаралык болуына карай элеуметтік жаттануына мүмкіндік беретін ұждан үлкен роль атқарды. Үждан - кажеттілік жэне дағды ретінде көрінетін, тиісті - жеке дағды мен өзіндік бағаға айналатын парыздан тікелей туындайды. Өзіндік баға ретінде ұждан тұлғаның қоғамда өз орнын аныктай алу кабілетін көрсетеді. ¥ждан - түлғаның моральдык дағдыларында іске асатын, моральдык жауапкершілік пен бейконформизмді білдіретін интимді сенім, «бейсаналық эмірші». Адамның моральдык келбеті оның «Менімен» байланысты. Әдеп адамның бірлесе өмір сүру тәсілі болтандыктан, оның басты белгісіне адамдық катынастардың мэдени деңгейі жатады. Бұл міндетті түрде Мен - Сен - Ол мэселесін алға кояды. Абай бұл түсінікке XIX ғасырдың өзінде жеткен: Өлсе өлер табиғат, адам өлмес,
