мэселені түсіну үшін алдымен абсолюттік акыл-ой дегеніміз не екенін
түсініп алуымыз керек. Абсолюттік ақыл-ойда субъект мен объект бір-
бірімен ажырамастай бір. Себебі субъектіде объектіні ойлайтын да,
объект ретінде субъектіге байланысты ѳмір сүретін де - сол абсолюттік
акыл-ойдьщ ѳзі. Осындай абсолютте барлык карама-карсылык (субъект
мен объектінің, табиғат пен рухтың т.б.) жойылып, идеалдылык пен
нактылык
тепе-теңдігіне
айналады.
Демек,
акыл-ойдың санасы
дегеніміз, кұдайдың өзіндік санасы, себебі кұдайдың өзі - акыл-ой.
Баскаша айтқанда, шеллинг кұдайды жеке тұлға ретінде карастырады.
Жеке тұлға - кұдай мен жеке тұлға - адамның айырмашылығы: кұдай
жеке тұлға, бостандык ретінде шексіз болса, адамда бұл аталған
кұбылыстар шектеулі. Жалпы элемдік нактылык не табиғат, не pyx
ретінде кѳрінеді. Олай болса, табигат патшалыгы мен рух (тарих)
патшалығы бірінен кейін бірі орналасқан катар (даму) түзейді, ал
олардыц жеке сатылары “потенция” (мүмкіндік) деп аталады. Осы жеке
сатылардың -
потенциялардың бір-біріне туьгскандык катынастары,
олардың ортак түрі — абсолютке байланысты. Демек, потенциялар (жеке
сатылар) бір-бірінен руындамайды, керісінше, оларды өзінен абсолют
80
шығарып, өзінің толык ашылғандыган көрсетеді.
өзінің соңғы
шығармасында,
Шеллинг
дін тарихын
метафизика тұрғысынан
карастырып, дінге және мистикаға бет бұрып, “кездейсок жағдайда
ақикатты
философия
тұрғысынан
ашу”
ілімін
жұрт
алдында
насихаттауға талпынады. Сөйтіп, ол рационализмнің шектен шықкан
Достарыңызбен бөлісу: |