емес. Бірақ олар формальды логика зандылыктарына сүйенген
логикалык тіркесі болғандыктан, олардың зандылықтары, ережелері
ақикат та, жалған да емес. Сондықган да олар конвенсионалистік
(келісімділік) сипатта болады. Мысалы:
“2x2=4”
деген сөйлем
тавтологиялык сөйлемге “4=4 деген” саяды. Бұл тектес сөйлемдер
ғьшыми теорияның бейне бір логикалык каңкасы ретінде қызмет етеді.
Эмпирикалык сөйлемдер деп - тэжірбе аркылы верификациялауға
(тексеруге) болатын, сезім аркылы кабылданган деректерді айтамыз.
Эмпирикалык сөйлемдердің бэрі бірдей ақиқат бола бермейді, акиқатка
тек “хаттамалык (протоколды) сөйлемдер” гана жатады. “хаггамалык
сөйлемдер” - ғьшымдардың эксперимент жүріп жатқан кезінде накты
болтан жағайларды айқындап жазып коюы. Бұл
сөйлемдерде,
91
неопозитивистердің ойынша, болған окиға сол калпында, өзгеріссіз,
түсініктемесіз, экспериментшінің субъективтілік пікірінсіз, объективті
турғыда берілген, сондықтан, тек солар ғана акикат. Ғылыми
эксперименттердің,
экспериментшінің
түсініктемесінсіз
альшған
деректер негізінде жасалған корытындылар, тұжырымдар, теориялардың
зандылықтарсыз болмайтыны белгілі. Ал, бұл аталған сөйлемдерге
“верификациялау” кағидасын колдану дегеніміз, осы теориялар,
зандылықтар негізінде өмір сүретін барлык енелерді тексеру. Ғылыми
зандылыктар біртектес бір топ денелерге тэн кұбылыс болғандыктан, ал
эксперимент топка емес, жеке денелерге ғана койылатындыктан,
верификация кагидасы шексіз процеске айналады.
Бұл кайшылыктан кұтьілу үшін, неопозитивистер ғылыми
зақдылықтарды гылыми тілден алып тастау керек (Витгенштейн),
Достарыңызбен бөлісу: |
