әсемдіктің терең сұлулығын сэулелендіріп тұратын әркашанда тұтас
бейнелі эсемдік”. Леоне Эрео: “Тән үйлесімділігі, адам тэнінің
үйлесімділігі немесе өнердегі үйлесімділік элемдік рухта да үстемдік
ететін үйлесімділік пен тұтастыктың бейнесі болып табьшады. Бұл
үйлесімділік элемдік рухтың бейнесі, өйткені әлемдік рухтағы реттелген
тұтастык пен формалардың тэртібі сияқты бұл да үйлесімді үндестік
жэне тэртіптен кұралады, үйлесімді эндегі, насихатты ой-толғау немесе
өлендердегі дыбыстардың тэртібін естудің нэтижесінде біздің рухымыз
онда бейнеленген элемдік рухтың үйлесімділігі мен үндестігіне
куанады”. Дж. Сантаяна: “...Сұлулык ... идеалдың көрінісі, кұдіретті
парасаттың символы болып табылады”.
Жаңа заманда әсемдіктің кұндылыктык мәні Гегельдің эстетикалык
еңбектерінде карастырьшған. Эстетикалык кұбылысты Гегель танымның
диалектикалык методы позициясынан карастырады.
Эстетиканың
маңызды категориясы - әсемдіктің мэніне берген оның аныктамасы
терең диалектикалылығымен ерекшеленеді. Әсемдік идеяның сыртқы
болмыспен накты бірлігінің сезімдік кұбылысы ретінде, ұғым мен
нактылыктың, сырткы форма мен іппсі мазмұнның тұтастығы ретінде
көрінеді. Әсемдіктің осы түсіндірмесіне сүйене отырып, Гегель идеал
мен оның даму сатылары туралы ілімін дамытады, идея мен оның
сырткы
бейнесі
арасындагы
аракатынаска
байланысты
ѳнер
формаларыньщ калай ѳзгеретінін кѳрсетеді. Гегель әсемдіктің мынадай
аныктамасын береді: “Әсемдіктің мэніне сэйкес, эсем объектіде онын
ұғымы, максаты жэне жанымен катар, ѳзгеден емес, оның ѳзінен
туындайтын сырткы айкындылығы, алуан түрлілігі мен нактылыгы да
кѳрінуі тиіс. Біз жогарыда айткандай, эдемі зат нагыз мэн мен ұғымның
Достарыңызбен бөлісу: |
