бермесе де, өздерінен кейінгі, эсіресе неміс ойшылдарын осы қойған сұрактарға баска қағидалар негізінде болса да, жауап іздеуге итермелейді. Мысалы, француз ағартушылары адамды табиғаттың жэне қоғамдык өмірдің жемісі деп карап, ал коғамдық өмірдің өзі адамдардьщ материалдык (өрескел саудагерлік мағынасында) іс-әрекетінің нэтижесі деген тұжырымға келсе, неміс ойшылдары бұл идеядан бас тартып, коғамныц да, адамның да табиғаты - рухани іс-әрекет негізінде калыптасады дейді. Француз ағартушылары қоғам дамуының өзегін саналылыктың, білімділіктің өсуімен байланыстырып “элемді пікір билейді” десе, неміс ойшылдары, эсіресе гегель бұл идеяны эрі карай дамытып, пікірлер идеялар элемі билеп кана коймайды, оны дүниеге келтіреді дейді. Неміс классикалык философиясының негізін калаушы көрнекті ғалым Кант Иммануил (1724-1804 жж.) бүкіл өмірін Кенигсберг қаласында өткізген. Негізгі еңбектері: “Әлемнің эмбебаптык табиғи тарихы мен теориясы”, “Практикалык акьш-ойды сынау”, “Таза ақыл-ой шеңберіндегі дін”, т.б. Әдетте, Кантты “сыни кезеңге дейінгі” жэне “сыни кезеңдегі” деп екіге бөліп карайды. Сыни кезеңге дейінгі Канттың күн жүйесінің аса зор газ тектес түмандыктан пайда болғандығы туралы идеясы тек астрономияға ғана коскан үлес емес, жалпы дүниетанымдык методологиялык маңызы бар жаңалык болды. Біріншіден, козғалыс - материяның өзіне тэн тартылыс жэне серпіліс сиякты карама-карсы күштердің аркасында, ешкандай да сырткы күштің әсерінсіз пайда болған кұбылыс. Қозғалыс пен тыныштыкты салыстырмалы түрде түсінуге болады. Екіншіден, осы күпггердің әсерінен эртүрлі элемдер жүйесі калыптасып, күйреп, одан шашыраған бөлшектерден кайтадан