Оқулық Түркістан 022 ӘОЖ
ПФЖ-ың тотықтырмайтын сатысы
жүктеу/скачать 7,9 Mb. Pdf көрінісі
|
18.08.2022-biohimiya-2-b-lim-okonchat.-variant-1
21-24 мат ондеу, 2 тест, 2, 2сын, матем, казак т 2кл, байланыстар, bioorganic-chemistry-p2-M, psikh detskogo vozrasta, Қоғам және мәдениет (копия)
| ПФЖ-ың тотықтырмайтын сатысы.
ПФЖ-ың тотықтырмайтын реакциялары фруктозо-6-фосфаттан басталып, пентозофосфаттардың түзілуімен аяқталады немесе пентозофосфаттың фруктозо-6-фосфатқа транстормациялануын қоса есептегенде, олар тотығу реакцияларының жалғасы болуы мүмкін. ПФЖ-ың тотықтырмайтын сатысы бірнеше қайтымды реакциялардан тұрады. Осы реакциялардың нәтижесінде рибулозо-5-фосфат рибозо-5-фосфатқа және ксилулоза-5-фосфатқа, әрі қарай көміртегі фрагменттерін жалғау арқылы гликолиз метаболиттері – фруктозо-6-фосфат және глицеральдегид-3- фосфатқа айналады. Бұл алмасуларға: эпимераза, изомераза, транскетолаза және трансальдолаза ферменттері қатысады. Траскетолазаның 77 коферменті қызметін тиаминдифосфат атқарады. Рибулозо-5- фосфат екі түрлі ферменттің субстраты қызметін атқарады: Рибулозо-5-фосфат-3-эпимераза ферменті 3-ші көміртегі атомындағы бір ОН-тобының стехиометриялық қалыбын өзгерткенде, рибулозо-5-фосфат ксилулозо-5-фосфатқа алмасады. Басқа фермент-рибулозо-5-фосфат изомераза рибулозо-5- фосфаттың рибозо-5-форфатқа алмасу реакциясын катализдейді. Тотықтырмайтын сатыда түзілген рибозо-5-фосфат клетканы рибозамен қамтамасыз етеді. (2.21). Бұл рибоза - нуклеотидтер, нуклеин қышқылдары және дегидрогеназалар коферменттерінің құрамына кіре отыра, олардың негізін құрушылар ретінде, құрылымдық компоненттері қызметін атқарады. Транскетолаза мен трансальдолаза ферменттері екі- және үш- көміртекті фрагменттерді тасымалдау реакцияларын катализдейді, сәйкесінше, көміртегі фрагментінің доноры ретінде кетозаны, ал акцепторы ретінде альдозаны қолданады 78 Бұл реакция екі сатыда жүреді: Бірінші донор молекуласынан көміртекті фрагмент бөлінеді, сосын осы фрагмент акцептор рөліндегі молекулаға тасымалданады. (2.22). Транскетолаза ПФЖ-ың тотықтырмайтын сатысында, екі реакцияны катализдейді. Бірінші реакцияда транскетолаза кетотоппен және ксилулозо-5-фосфат молекуласындағы көрші көміртегі атомының арасындағы С-С байланысты үзеді, нәтижесінде кетосахар альдозаға айналады, ал глицеральдегид-3-фосфат құрамындағы 2 көміртегі атомына азаяды. Екі көміртекті фрагмент бөлінuеннен кейін транскетолаза ферментінің каталитикалық орталығындағы кофермент тиаминдифосфатпен ковалентті байланысқан түрінде қалады. Әрі қарай, фермент 2 көміртекті фрагментті альдосахардың альдегидті тобына жалғағанда, кетоза седогептулозо-7-фосфат түзіледі. (2.21). [62]. Трансальдолаза 3 көміртекті фрагментті, седогептулозо-7-фосфаттан глцеральдегид-3-фосфатқа 79 тасымалдағанда, эритрозо-4-фосфат және фруктозо-6-фосфат түзіледі. (2.22).[63]. Келесі реакцияда, транскетолаза 2 көміртекті фрагментті ксилулозо-5-фосфаттан эритрозо-4-фосфатқа ауыстырады. Реакция нәтижесінде фруктозо-6-фосфат және глицеральдегид-3-фосфат түзіледі. (2.23). [64]. (2.23). Тотықтырмайтын сатының барық реакциялары қайтымды, рибозо-5-фосфат ПФЖ-ың тотықтыратын сатысының өнімі рибулозо-5-фосфаттан изомераза ферментінің әсерінен рибозо-5-фосфатқа ауысып қана қоймайды, сонымен қатар гликолиздің аралық өнімдері фруктозо-6-фосфат және глцеральдегид-3-фосфаттан түзіле алады. Гликолитикалық тотығу жолы өнімдерінен рибозо-5- фосфаттың түзілуі келесі сызба ретінде ұсынылуы мүмкін: 2 Фруктозо -6- фосфат + глицеральдегид -3-фосфат → 2 Ксилулозо-5-фосфат + Рибозо-5-фосфат 2 Ксилулозо-5-фосфат→ 2 Рибулозо-5- фосфат 2 Рибулозо-5-фосфат → 2 Рибозо-5-фосфат 80 Метаболизмнің жапы нәтижесі бойынша ПФЖ-ың тотықтырмайтын сатысында 3 молекула рибулозо-5-фосфаттан 2 молекула фруктозо-6-фосфат және 1 молекула глицеральдегид-3- фосфат түзіледі. әрі қарай, фруктозо-6-фосфат және глцеральдегид- 3-фосфат глюкозаға айналып кетуі мүмкін. Осылайша, 5 молекула глюкоза түзілуі үшін: 4 молкула фруктозо-6-фосфат және 2 молекула глицеральдегид-3-фосфат немесе 6 молекула рибулозо-5-фосфат қажет болады. Қорыта келгенде, ПФЖ-ың тотықтырмайтын сатысы пентозаларды гексозалардың қатарына ауыстыратын процесс деп болжауға болады. Осы реакцияның өнімдері фруктозо-6-фосфат және ФГА гликолизге жұмсалуы мүмкін. 2 молекула ФГА-дан глюконеогенез арқылы фруктозо-6- фосфат түзіледі. Осындай жолмен 6 молекула пентозо-5-фосфаттан 5 молекула фруктозо-6-фосфат түзіледі. Фруктозо-6-фосфат глюкозо- 6-фосфатизомереза әсерінен 5 молекула глюкозо-6-фосфатқа айналады. Глюкозо-6-фосфат клеткадағы метаболикалық жағдайға байланысты, пентозды циклға жұмсалады немесе гликолиз жолымен тотығады және дефосфорланып гликогеннің синтезіне жұмсалуы мүмкін. [2]. Глюкоза тотығуының гликолитикалық және пентозофосфатты жолдары бір-бірімен байланысты. Олардың бір қатар ортақ аралық өнімдері бар. Ұқсастықтары: екеуі де цитоплазмада анаэробты жағдайда өтеді және процесс глюкозо-6-фосфаттан басталады. Гликолитикалық және пентозофосфатты тотығу жолдарының жүктеу/скачать 7,9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|