233
NН
2
тобын глутамин амидінен алады, бұл митохондрияда түзілетін
карбомоилфосфаттан айырмашылығы болып табылады.(5.6). [121].
Карбомоилфосфат кез-келген тіндердің цитоплазмасында аз
мөлшерде түзіліп отырады. Реакцияға аспарагин қышқылы
қосылып, дегидратацияланады және тотығып оротатқа айналады.
Пиримидиндік негіздердің биосинтезі.
Пиримидиндік негіздердің биосинтезіне аспарагин қышқылы,
карбомоилфосфат, глутамин қатысады. Орот қышқылына
рибозофосфат қосылып, оротидил қышқылын түзеді, бұл зат
декарбоксильденіп (УМФ), уридинмонофосфатқа, соңғысы,
аминденіп (ЦМФ) цитидинмонофосфатқа, ал метилденгенде (ТМФ)
тимидинмонофосфатқа айналады. (5.7). [122].
Пиримидиндік нуклеотидтердің биосинтезі көпсатылы процесс.
Реакция
карбомоилфосфаттың
аспарагин
қышқылымен
конденсацияланудан басталады, түзілген карбомоиласпартат
(1-реакция)
дегидратацияланып,
тұйықталып,
циклданып,
дегидрооратқышқылы (2-реакция) тотығып, орот қышқылына
айналуы НАД-тәуелді дегидрогеназанның әсерінен жүреді
(3-реакция). Орот қышқылы калий оротаты түрінде клиникада
нуклеин қышқылдары синтезін стимульдеу үшін және
регенерациялану процесін күшейту үшін қолданылады.
Орот қышқылы активті рибозилпирофосфатпен әрекеттесіп,
оротодил
қышқылы
(4-реакция)
декарбоксильденіп,
уридинмонофосфатқа (5-реакция) айналады.
(5.8).
Синтезделген УМФ фосфорлану арқылы УДФ және УТФ
түзеді (6-реакция). Басқа пиримидиндік нуклеозидтрифосфаттар
234
УТФ-тен түзіледі: УТФ глутамин арқылы аминденіп ЦТФ- ке
айналады (7-реакция), ал метилденгенде ТТФ-ке айналады (8-
реакция). (5.8). [123].
Дезоксирибонуклеотид нуклеозиддифосфаттардағы рибозаның
тотықсыздануынан дезоксирибозаға айналады. (9-реакция).
Реакцияға арнайы ферменттер жүйесі қатысады: рибозаның
тотықсыздануын
Достарыңызбен бөлісу: