Өзара қатынастарды орнату, психологиялық байланысқа түсу, тұлғаралық коммуникацияны сәтті жасау-психологиялық сценарий
жүктеу/скачать 29,53 Kb.
|
Султанаева Ақбота (1)
Ғалымдардың көзқарастары.П.И.Пидкасистый-білімді бақылаудың мәнін білім беру стандартына сәйкес келетін оқушылардың білім деңгейін анықтау екенін көрсетеді. В.С.Аванесов-педагогикалық бақылауды студенттерді оқыту және тәрбиелеу нәтижелерін тексеру жүйесі ретінде қарастырады. С.И.Архангельский-студенттің оқу іс-әрекеттері мен оқытушының оқыту іс-әрекеттерінің тиімділігінің дәрежесін анықтау үшін маңызын қарастырады. Адамдар арасындағы қарым-қатынас вербалды және вербалды емес болуы мүмкін. Бейвербалды - тілдік құралдарды қолданбай, яғни мимика мен ым-ишараның көмегімен қарым-қатынас; оның нәтижесі басқа адамнан алынған тактильді, көру, есту және иіс сезу бейнелері. Сөздік қатынас кез келген тілдің көмегімен жүзеге асады. Адамдардағы қарым-қатынастың вербальды емес түрлерінің көпшілігі туа біткен; олардың көмегімен адам тек өз түрімен ғана емес, басқа да тіршілік иелерімен эмоционалдық деңгейде өзара әрекеттесуге қол жеткізеді. Көптеген жоғары сатыдағы жануарлар (мысалы, маймылдар, иттер, дельфиндер) адамдар сияқты, өз түрлерімен ауызша емес сөйлесу қабілетіне ие. Ауызша қарым-қатынас тек адамдарға ғана тән. Оның вербалды емес мүмкіндіктеріне қарағанда әлдеқайда кең мүмкіндіктері бар. Қарым-қатынас құрылымында өзара байланысты үш аспекті бар: 1) коммуникативті – қарым-қатынас жасайтын тұлғалар арасындағы ақпарат алмасу; 2) интерактивті – қарым-қатынас жасайтын тұлғалардың өзара әрекеттесуі; 3) перцептивті – қарым-қатынас серіктестерін өзара қабылдау және осы негізде өзара түсіністік орнату. Қарым-қатынаста қарым-қатынас туралы айтқанда, ең алдымен, олар қарым-қатынас процесінде адамдардың әртүрлі идеялармен, идеялармен, қызығушылықтармен, сезімдермен және т.б. алмасуын және оның белсенді алмасуын білдіреді. Негізгі ерекшелігі ақпарат алмасу процесіндегі адамдар бір-біріне әсер ете алады. Коммуникативтік процесс қандай да бір бірлескен іс-әрекет негізінде туады және білім, идея, сезім, т.б. алмасу мұндай әрекеттің ұйымдастырылғанын көрсетеді. Психологияда өзара әрекеттестіктің екі түрі ажыратылады: ынтымақтастық (ынтымақтасу) және бәсекелестік (конфликт). Сонымен, қарым-қатынас - бұл адамдар арасындағы өзара әрекеттесу процесі, оның барысында тұлғааралық қатынастар пайда болады, көрінеді және қалыптасады. Қарым-қатынас ой, сезім, тәжірибе алмасуды қамтиды. Тұлғааралық қарым-қатынас процесінде адамдар бір-бірінің психикалық жағдайына, сезімдеріне, ойлары мен әрекеттеріне саналы немесе бейсаналы түрде әсер етеді. Қарым-қатынас функциялары өте алуан түрлі, ол әрбір адамның жеке тұлға ретінде қалыптасуының, жеке мақсаттарын жүзеге асырудың және бірқатар қажеттіліктерді қанағаттандырудың шешуші шарты болып табылады. Қарым-қатынас – адамдардың бірлескен қызметінің ішкі механизмі және адам үшін ең маңызды ақпарат көзі. Тұлғааралық қатынастардың ерекшеліктері Әлеуметтік-психологиялық әдебиеттерде тұлғааралық қатынастар қай жерде «орналасқан» деген сұраққа, ең алдымен, әлеуметтік қатынастар жүйесіне қатысты әртүрлі көзқарастар айтылады. Тұлғааралық қатынастардың табиғатын дұрыс түсінуге болады, егер олар қоғамдық қатынастармен бір қатарға қойылмаса, бірақ олардан олардан тыс емес, қоғамдық қатынастардың әрбір түрінің ішінде пайда болатын қатынастардың ерекше қатарын көретін болсақ. Тұлғааралық қатынастардың табиғаты әлеуметтік қатынастардың табиғатынан айтарлықтай ерекшеленеді: олардың ең маңызды спецификалық белгісі эмоционалдық негіз болып табылады. Сондықтан тұлғааралық қарым-қатынасты топтың психологиялық «климатының» факторы ретінде қарастыруға болады. Тұлға аралық қарым-қатынастың эмоционалдық негізі адамдардың бір-біріне қатысты белгілі бір сезімдер негізінде пайда болуын және дамуын білдіреді. Отандық психология мектебінде тұлғаның эмоционалдық көріністерінің үш түрі немесе деңгейі бар: аффект, эмоция және сезім. Тұлғааралық қарым-қатынастың эмоционалдық негізіне осы эмоционалдық көріністердің барлық түрлері жатады. Адамдар арасындағы қарым-қатынас тек тікелей эмоционалдық байланыстар негізінде дамымайды. Қызметтің өзі онымен делдалдық қатынастардың басқа қатарын анықтайды. Сол себепті топтағы екі қарым-қатынас қатарын бір мезгілде талдау әлеуметтік психологияның аса маңызды және күрделі міндеті болып табылады: тұлғааралық және бірлескен қызмет арқылы делдалдық, т.б. түптеп келгенде, олардың артындағы әлеуметтік қатынастар. Мұның бәрі мұндай талдаудың әдістемелік құралдары туралы өте өткір сұрақ тудырады. Дәстүрлі әлеуметтік психология ең алдымен тұлғааралық қатынастарға бағытталған, сондықтан оларды зерттеуге қатысты әдістемелік құралдардың арсеналы әлдеқайда ертерек және толық әзірленді. Бұл құралдардың негізгісі – американдық зерттеуші Дж.Морено ұсынған әлеуметтік психологияда кеңінен танымал социометрия әдісі, ол үшін оның ерекше теориялық ұстанымына қолдану болып табылады. Бұл тұжырымдаманың сәтсіздігі көптен бері сынға ұшырағанымен, осы теориялық схема аясында жасалған әдістеме өте танымал болды 1 . Осылайша, тұлғааралық қарым-қатынастар топтың психологиялық «климатының» факторы ретінде қарастырылады деп айта аламыз. Бірақ социометриялық әдістеме тұлғааралық және топаралық қатынастарды өзгерту, жақсарту және жақсарту мақсатында диагностикалау үшін қолданылады. Қорытындылай келе, студенттерді оқыту барысында оқыту нәтижелерін бақылаудың түрлері,әдістері мен тәсілдері оқытушының әдістемелік шеберлігі бақылау мақсатына қарай «таза» күйінде , «аралас» күйінде де қолданыла береді. Назарларыңызға рахмет!!! жүктеу/скачать 29,53 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|