Өзбекстан республикасы жоғары және орта арнаулы білім министрлігі
жүктеу/скачать 1,91 Mb. Pdf көрінісі
|
ana tln oqytu adstemes 2
| "Әліппе" кезеңі
Сауат ашудың әліппе кезеңі аса кҥрделі де, жауапты процесс. Бҧл кезеңде сауат ашудың басты мақсаты - оқу мен жазуды ҥйрету жҥзеге асырылады. Сӛздерді оқу мен жазу ҥшін тіліміздегі барлық әріптер мен дыбыстар оқытылады. Сауат ашу ең оңай дыбыс, буын, сӛздерден басталуға тиіс. Оңайдан қиынға қарай принципін жҥзеге асырамыз. Сауат ашудың негізгі мақсаты - оқу дағдысының негізін қалау, тыңдауға, айтуға, оқуға, жазуға ҥйрету, балаларға сӛздің дыбыстың қҧрылысы туралы тҥсінік қалыптастыру, әріп таныту, әуелі буындап, содан сӛзді тҧтас, 28 сӛйлемді мағынасын тҥсініп оқуға ҥйрету, сауатты жазудың негізін қалыптастыру, ӛз бетінше оқуға, ауызша диалогтың және монологтық сӛйдеуін дамыту, сӛзді ауада жазып ҥйретіп, дыбыстың талдау жасайды; Буындап оқытып буындап жаздырамыз. Сауат ашудың негізгі белгісі - сӛз. Сӛзбен жҥргізілетін жҧмыс тҥрлері сӛзді ауызша айту, оқу және жазу. Сабақта сӛзге дыбыстық талдау жасалады. Бҧл - дыбыстық талдау, жинақтау әдісі арқылы іске асады. Талдау әдісі: сӛйлеуден сӛйлетуді, сӛйлемнен сӛзді, сӛзден буынды, буыннан дыбысты бӛліп аламыз. Жинақтау әдісі: дыбыстан буын, буыннан сӛз, сӛзден сӛйлем, сӛйлемнен сӛйлеу арқылы тҧтас әңгіме шығарамыз. Оқушы сӛйлем қҧрастырады, мәтінді оқиды, кӛшіріп жазады, сӛйлеуге дағдыланады. Талдаудың басты тәсілі -дыбыстық талдау. Мҧндай талдауда сӛзден буын, буыннан дыбысты табады, орын ретін анықтайды. Сауат ашудың талдау, жинақтау әдісі бойынша сӛз жеке дыбыстарды бӛлек-бӛлек айту арқылы оқытылмайды, буынға бӛліп оқытамыз. Сауат ашу кезеңінің міндеттері және оған қойылатын негізгі талаптар: 1. Сӛзге, буынға дыбыстық талдау жасау. Дыбыстар мен әріптерді таныту мақсатында сӛз бен жеке дыбысты бӛліп алу ҥйретіледі. Бӛліп алынған дыбыстың орын ретін анықтайды (басында, ортасында, аяғында). Жеке дыбысты анық естіп, дҧрыс дыбыстауды меңгерту. Оның дауысты не дауыссыз екенін айқындау. 2. Таныстырылатын дыбысымызды сӛзге жинақтау, буынның қҧрамын ажырату, берілген заттардың суреттері бойынша сӛз қҧрастыру. 3. Таныстырып отырған әрпіміз бойынша жеке сӛйлемдер мен қысқа мәтіндерді дҧрыс оқуын қалыптастыру, ондағы мазмҧнды суреттер бойынша сӛйлем, әңгіме қҧрастыру. 4. Жеке әріптерді жазуға ҥйрету, жазу ҥлгісі бойынша жазу. Сауат ашу кезеңінде оқушылар ана тіліміздегі барлық дыбыстарымен, олардың әріптерімен танысып, 29 оқуға, жазуға ҥйренеді. Сондықтан әліппе мына тізбе арқылы ӛтіледі. Әр тізбеден кейін қайталау жҥргізіледі. 1. А, Т, П, Н, Ғ, Р, Л, У. 2. Ш, Й, О, Қ, Д, М, Б, С, Ҥ, қ, Ы. 3. Е, К, I, Ӛ, И, 3, Ә, Ҥ, Г. 4. Я, Ю, X, В, Ф, Э, Щ, Ц, Ч, Ь, Ъ. Бҧл әріптер ашық буыннан бастап оқытылады, ашық буынның 2 тҥрі ҥйретіледі: 1. Жалғыз (а), мысалы: а-на, а-па, а-ға; 2. На, па, та, мысалы: ша- на, па-па, а-та, та-ныс. Ашық буын созылып айтылады, буындап оқытуды оңайлатады және ашық буын келесі буынның қосылып айтылуын тілеп тҧрады. Одан кейін біртіндеп тҧйық, бітеу буынды сӛздер оқытылады. Дауысты дыбыс әріптерін бірінші оқытамыз. (А, О, Ы, Ҥ, У). Содан кейін жіңішке дауыстылар (Ә, Е, Ӛ, I, Ҥ). Себебі сӛйлеу тіліміздің басым кӛпшілігі жуан дауыспен айтылатын сӛздер. Ал басқа тілден енген дыбыстарды әліппенің соңына қарай топтастырған. Баланың психологиялық ерекшелігіне сәйкес, дҥниені тҧтас кҥйінде қабылдайтынын ескеріп, әр сабаққа белгілі бір тақырып ӛзек етіп алынады, балалардың зейіні бір арнаға бағытталады, жҥйелі білім алуына жағдай жасалады. Мысалы: негізгі тақырып: "А дыбысымен әрпі". Қосымша: "бақ", "бақша", "жемістер" тақырыбы берілген, " жүктеу/скачать 1,91 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|