II бөлім. Дидактика
Оку жүмысының үжымдык жэне жеке формаларын тиімді үйлестіру
үстанымы.
Оқыту үрдісінде мүғалім оқытудың түрлі формаларын пайдалана
алады және қолдануы керек: сабақ, экскурсиялар, практикумдар, оқыту
үрдісіндегі оқушылардың өзара әрекеттері: жске жүмыс, түрақты және аралас
топтардағы жүмыс.
Корініп түрғандай, қазіргі дидактикалық үс-
Окыту үстанымдарының
танымдар өзара тығыз байланысқан жүйе мен
озара байланысы
бүтін бірлікті қүрайды. Бір үстанымның жүзеге
асуы басқа үстанымдардың жүзеге асуымен
байланысты: жүйелілік пен белсенділік үстанымы беріктік үстанымымен,
қолайлық үстанымы ғылымилық үстанымымен байланысты т.б. Олардың
барлығы қосылып оқыту үрдісінің негізгі ерекшеліктерін қамтып көрсетеді.
Олар мүғалімге оқыту үрдісін үйымдастыру үшін нүсқаулар жинағын береді.
Жоғарыда қаралған үстанымдардың барлығы келесі үстанымның -
оқытудың тәрбиелік, білімдік және дамытушылық кызметтері бірлігі
үстанымының
- іске асуына бағытталған. Барлық жүйенің дәл осы бағыты
жүйенің бірінші кіріктірмелі қасиеті болып табылады. Оның басқа қасиет-
теріне келетін болсак, ол - педагогикалык ықпалдың үйлесімділігіне жетуге
арналған бағыт.
Оқьпу үстанымдарының бүл жүйесіне ізгілендіру, ақпараттандыру, оңтай-
ландыру және кешенді тәсілдердің жалпы педагогикалык үстанымдары кірмейді.
Бірақ олардың талаптары дидактикалық үстанымдардың және білім берудің
мазмүнында көрініс табады. Бүның орекеті үйымдастырудың жалпы үстаным-
дарына да қатысы бар: алдын ала болжау, әдістердің мазмүн мен мақсатқа сәйкес
келуі, басқару шешімдерінің нақты шарттардан тәуелділігі және т.б.
Дидактиканың үстанымдары дидактикалық жүйе ішінде ерекшелікті сақ-
тауы керек, әйтпесе үстанымдар нақтылығынан айырылып, нақты дидакти-
калық бағдарлар бере алмайтын жалпы қағидаларға айналуы мүмкін. Айталық,
кейбір дидактар жасаған оқытудың әдістері мен қүралдарының оқыту міндет-
терімен сәйкестігі, үйлесімділігі үстанымын алсақ, бүл жәйтгі анық байқаймыз.
“Оқыту” сөзін бүл жерде орекеттің кез келген түрімен айырбастай салуға болады.
Бірақ бүдан ғалым-педагоітардың окыту үстанымдары жүйесіне ғылыми
негіздеме беруге үмтылысы өзінің көкейкестілігі мен маңызын жояды деген
сөз емес. Бүған Л.В.Занковтың, В.К.Дьяченконың, Л.М.Фридманның ғылыми
зерттеулерінің нәтижелері мен жазылымдары дәлел болмақ.
Осы тараудағы айтылғандарды қорыта отырып, мүғалім үшін келесі
Достарыңызбен бөлісу: |