П. И. Пидкасистый а у д а р ғ а н д а р
жүктеу/скачать 13,11 Mb. Pdf көрінісі
|
дидактика кытап 2
- Бұл бет үшін навигация:
- Осы заңдылыктардан шығатын галап келесі
- Тортінші заңдылық.
| 111 болім. Тәрбие теорнясы
273 педагог оларға келіп, жүмысты барлығы тең бөліп орындағанын қарап бақылайды. Әр уақытта жинастырудың аяғында кетіп, балалар өздері бағдарламаны аяқтап, сынып бөлмесін кілттеп, жасап болганына өздерінің толық жауапкершілігін сезінеді. Бірлескен-бөлінген әрекет әдеттен тыс жағдайга алып келеді: педагог ештеңе істемей, тек балалар өздері жүмыс жасап бітіріп, яғни осы қорытынды да педагогтың қатысуын кажеттілігі жоқ екенін көрсетеді. Осы заңдылыққа сай жаксы педагог - ол балалардың әрекетінде өзінің қатынасы өлшемі шекарасын сезетін педагог, көніп, барлық қүқықты балаларға тапсырып, оларға шығармашылықты және өз бетімен талдауға жолды ашып беріп, бірақ көрінбей, тез балаға орындауға киып және жасай алмайтын жүмысты орындап, бітіріп тастайтын мүғалім. Осы заманғы бала модениетті табысты меңгеруі үшін педагог баланың модениет аясына кіруіне барлық жағдайды жасауы керек және ол бірлескен әрекеттен негізгі шарттың орындалуын міндетіне алады, бірақ әркелкі әрекеттің ішінде баланың белсенділігін арттырады. Осы заңдылыктардан шығатын галап келесі: «Мәдени орекеттің алғашқы сатысын педагог қамтамасыз етеді, өйткені ол өзіне әрекеттің басты субъектісі ретінде қарауы керек». Тортінші заңдылық. Қарқынды әрекетте даралықтың қолайлы дамуы баланың ішкі күйіне байланысты болады, яғни оның қүндылық қатынасы әрекетті объектіге қалай анықгауын көрсетеді. Тек, сүйіспеншілікпен балаға еркін қатынасты көрсетуге жол берсе, балада пайда болған қатынасқа үрей пайда болмайды. Сондықтан тәрбиелеу балаға сүйіспеншілікті көрсету, яғни баланың жакын адамдарға жасаған катынасының пайда болуы және осыдан барып оған жайбарақаттылықпен қарап, баланың мейірімді сөздер естуі, педагогпен бірге өзара ілтипат сезуі барлық махаббаттың көрінісі - өмірде балага өте әлсіз, қорғансыз және тәжірибиесіз жағдайда көмек болады. Осы заңдылықты айтайық: «мәдениетке кіруі» қиыншылығын бала сүйіс- пеншілік ахуалында, негізінен махаббаттің өзі үлкен адамдардан шыққан жағдайында жеңе алады. Балаға деген махаббат туралы көптеген әдебиеттер жазылған, ал баланы сүю өнерін коп адамдар игере бермейді. Я.Корчак «Балаларды калай сүю керек» кітабының атында мәселенің түйінін анық жеткізген мәселенің шешімін педагогикалык технология жағына аударып, сүйе білу - педагоги калык өнер екенін көрсеткен. Жағымды қуат - балаға махаббатты білдірудің негізгі қимылы. Ол мадактау, жақсы сыйлық, базарлық, қуанышты хабар немесе тәтті тағам, ойыншық болуы мүмкін, ол баланың рухани күшін көтереді. Сонымен қатар баланың сәтсіздігінің алдында қорқынышын кетіру (“ештеңе емес”), баланы алдын ала сендіру (“сенің колыңнан борі келеді”), әрекет себебін күшейту “бүл біз және сен үшін өте маңызды”, оны сәттілікке жеткізетін жеке қасиеттерін (“өйткені сен, өйткені сенде”) көрсету қажет. Көріп отырғанымыздай, мүндай зандылықтарды ескеру педагогтың кәсіби іскерлігіне байланысты. Егер ол осы айтылғандардың борі колынан келсе немесе, ол үшін балалар тобы немесе жалғыз баланың соттілік жағдайын өмірге келтіруі қиын емес. Балаға жағымды қарым-қатынасты көрсете білу жеткілік- сіз. Баланың барынша дамуы үшін бала болған топта махаббаттық ахуалдың |