4 кесте.
Негізгі өсімдіктер – атмосфералық ауаның әр түрлі химиялық
заттармен ластану индикаторы
Химиялық ластану
Маңызды
ағаш
тұқымдылар
Ауыл шаруашылық және
сәндік өсімдіктер
SO
2
– күкірттің қос
тотығы
Шырша (еуропалық, ақ
түсті)
еуропалық
самырсын,
кәдімгі қарағай, Банкс
қарағайы,
америкалық
балқарағай
Бидай, арпа, қарақұмық,
жоңышқа, бұршақ, беде,
қоза, шегіргүл
Л.Н. Гумилев атындағы
Еуразия ұлттық университеті
Пәннің оқу-әдістемелік кешені
Басылым:
алтыншы
Фторлы сутегі
Еуропалық шырша
Еуропалық самырсын
Кәдімгі қарағай
Грек жаңғағы
Жүзім,
өрік,
ақжелкен,
гладиолус,
інжугүл,
бәйшешек,
нәркес,
таураушан
Аммиак
Кәдімгі қызыл қайың
Жүрек тәріздес жөке
Балдыркөк
Темекі (махорка)
Хлорлы сутек
Еуропалық шырша
Кавказдық
самырсын
Еуропалық балқарағай
Жабысқақ қандағаш
Кәдімгі шаттауық
Кәдімгі
үрмебұршақ,
саумалдық, шалғам, қарақат,
құлпынай
Озон
Веймутов қарағайы
Темекі,
картоп,
соя,
томаттар, цитрустар
Ауыр металдар
Канада тсугасы
Жұмыр шегіршін
Кәдімгі долана
Бозот, Орхидея,
Бромелиевтер
Кәдімгі қалақай топырақтағы кальцийдің жоғары концентрациясының
биоиндикаторы болып есептеледі; көптеген өсімдіктер-галофилдер (тұзды
жақсы көретіндер) топырақта тұздың жоғары дәрежеде екендігін көрсетеді.
Кейбір су ағзалары (мысалы, кейбір екі қанатты жәндіктердің құрттары)
судың ластану дәрежесі жайлы мәлімдейді. Германияда өнеркәсіптік ағын
сулардағы ластандырушы заттарды индикациялау мақсатында жарқырауық
бактерияларды пайдалану әдістемесі әзірленген және кеңінен қолданылады.
Судың таза екендігі жайлы көбіне жоғары сатыдағы шаян тәрізділердің және
кейбір балдырлардың қалыпты дамуы бойынша жорамалдайды.
Қыналар симбиотикалық ағзалар болып есептеледі. Көптеген
зерттеушілер олардың биоиндикациялау мақсаты үшін жарамдылығын
көрсеткен. Атмосфера құрамының өзгеруін сезінетіндіктен олар өте ерекше
қасиеттерге ие, басқа ағзалардан ерекшеленетін, биохимияға ие,
жартастардан бастап ағаштардың қабықтары және жапырақтарымен
аяқталатын, субстраттардың әр түрлі типтері бойынша кеңінен таралған,
|
