Жұмыс уақытының ұзақтылығы
43 сурет. Еңбек ұсынысы қисық сызығының пішіні
Бірақ, нақты шындықта (өмірде) «табыс - демалыс» үлгісінің нәтижелерін қолдану
көбінесе мүмкін емес. Ең бірінші де басты себебі: «табыс - демалыс» үлгісінде негізгі шарты
ретінде жұмыс уақыт ұзақтығының икемділігі болуы мүмкін. Тәжірибеде (өмірде) жұмыс
уақытының ұзақтығы – қатал белгіленген шама (бастықпен немесе келісім- шартпен).
Модельдің (үлгінің) ең жоғары тәжірибелік құндылығы: ол өз еңбегін еңбек нарығында
ұсынатын адамдардың мінез-құлқын зерттеуге тұрақты теориялық негіз болады. Солай,
американдық ғалымдар жұмыс жөнінде шешім қабылдауын талдағанда, алынған мәліметтер
негізінде жалақы мөлшері бойынша еңбекті ұсынудың икемділігін зерттеді. Сол орайда 2
маңызды үрдіс байқалды:
1. 20-60 жасқа дейіңгі ер адамдар үшін жұмыс уақытының ұзақтығына жалақы мөлшері
өзгеруінің ықпалы аз. Икемділік көрсеткіші 0,2 → 0 дейіңгі шектерде құбылуда. Адамдардың
бұл тобы үшін еңбек ұсынысының қисық сызығы теріс еңкішті (табыс әсері ауысу әсерінен
асып түседі).
2. тұрмыстағы әйелдер жұмысының ұзақтығы және еңбек ұсынысымен байланысты
олардың шешімдері, керісінше, жалақы мөлшерінің өзгеруіне өте сезімтал. Мұнда икемділік
коэффициенті 0,2→1,0 шегінде өзгереді. Бұл топ үшін ауысу әсері табыс әсерінен асып түседі.
3. Енді үй шаруашылықтарымен өндірістің екінші факторын – капитал ұсынысын
қарайық. Капитал – ол тауарлар мен қызмет көрсетуді өндіру үшін пайдаланатын қорлар,
жанама түрде адамдардың қажеттіліктерін қанағаттандыруға арналған инвестициялық тауарлар.
Капитал