-а,
-е, -й көсемше тұлғасы
-тын,
-тін
есімше жүрнағынан бөліп алынып қаралмай, түтас түлға
ретінде беріледі.
Сөйтіп, тілімізде қазіргі кезде ешбір грамматикалық мағына
білдіре алмайтын қалдық формалар да бар екен. Осындай
қасиетінің арқасында (грамматикалық мағынадан айрылып
қалуының нәтижесінде) әдетте оларды жеке бөліп алмай, басқа
формалардың қүрамында қараймыз.
Сүрақ.
Грамматикалық мағынасыз грамматикалық фор-
ма болмайды десек те, ондай қүбылыс тілдің грамматикалық
қүрылысынан кездесіп отырады дейміз бе?
Жауап.
Грамматикалық мағына білдірмейтін грамматика-
лық форма болмайды десек, оны диалектикалық мәнде түсіну
керек. Тілдің грамматикалық қүрылысында кездесіп отыратын
ондай түлғалар, біріншіден, бір кезде грамматикалық мағынаны
білдірген. Ал кейін, екіншіден, ол білдірген грамматикалық
мағына жоғалып кеткенде, ол форма сөз қүрамында факуль-
татив түлға ретінде сақталып қалған (мысалы, есімдіктің
көмектес септігінде ілік септігінің қалдығы -ы, -і, дүрысында
-ны, -ні) немесе басқа түлғаньщ қүрамына еніп кеткен (мысалы,
3-жақ тәуелдік жалғауынан кейін барыс, жатыс септіктерінің
қүрамындағы -н: -на, -не, -нда, -нде, т. б.)
Достарыңызбен бөлісу: |
