Сборник международной научно-практической
Материалдар мен зерттеу әдістемелері
жүктеу/скачать 11,88 Mb. Pdf көрінісі
|
Сборник зимней школыы 2019
| Материалдар мен зерттеу әдістемелері
Қара сексеуілдің табиғи жаңаруын меңгеру алдында мемлекеттік мекеменің картографиялық және есеп беру материалдармен танысудан бастадым. Таксациялық жазбалар арқылы 3 орман типтері бойынша: құмды аймақтағы қара сексеуілдер (ЧПП), құмды саздауытты өзен аңғары жазығындағы қара сексеуілдер (ЧСП) әр түрлі толымдылық бойынша учаскелер таңдап алынды. Таңдап алынған учаскелер алдын ала тексерілді. Біздің талаптарымызға сай бақылау алаңдары жасалынды. Зерттеу жұмыстары 0,3; 0,4; 0,5; 0,6; 0,7 толымдылықтағы алқа ағаштарда жүргізіледі. Әрбір толымдылық үшін әр түрлі квадраттарда 2-рет қайталанады. Сосын табиғи тұқымнан жаңаруын дәл есептеу үшін орташа көрсеткіштер анықталады. Барлығы 5 бақылау алаңы жасалынды. Олардың шекарасын өлшеу лентасымен өлщенді. Бақылау алаңдарының пішіні алқапқа байланысты квадрат немесе тік төрт бұрыш болды. Оларды алдын ала көз мөлшерімен табиғи жаңаруын (қанағаттанарлық, нашар) бағаланды. Дәл соңын анықтау үшін мөлшері 2х2 м. Есеп алаңшалары бір-бірімен қиылысатын диагональдар арқылы сексеуіл өскіндері саналады. Алаңшалар ара қашықтығы м сайын орналастырылды. Бақылау алаңында есеп алаңшаларының саны 25 дана болды. Сонымен қатар, өскіндер биіктік топтарына, яғни: жарты метрге дейін, 0.6 – 1.5 м және 1.5 м-ден жоғары болып бөлінеді [3, 4]. Орманның жаңаруын бағалауда өскіндердің санымен сапасымен және олардың аумақ бойынша орналасу сапасымен анықталады. Мемлекеттік мекемедегі қара сексеуілдің табиғи жаңаруын бағалау үшін алғашқы кезде әрбір бөлшек үшін алдын ала алаңшалар санын және олардың ара қашықтығын анықтау үшін есептеулер орындалды. Сосын 5 бақылау алаңшалары құрылып, мұнда сексеуіл өскіндері саналды. Санақ мәліметтері табиғи жаңару карточкасына енгізілді. Табиғи жаңаруды бағалау үшін есептеулер келесі түрде жүргізілді: 1. Әрбір бөлшектің аумағы 5-тен 10 га-ға дейін болғандықтан, бөлшекте есептеу алаңшалары 25 дана деп қабылданды. 2. Есептеулердің ара қашықтығы (α) формула бойынша анықталды: n S ; Мұнда: S – зерттелетін учаске аумағы, м2; n – есептеу алаңшаларының саны. 3. Алынған мәліметтер өскіндердің биіктік топтары бойынша (0,5 м-ге дейін, 0,6-1,5м және 1,5м-ден жоғары) жинақталды. 4. Тірішілікке бейім өскіндердің деректері зақымдалу және қурап кетудің түзету коэффициенттерімен түзетілді, сосын аумақ бойынша өскендердің орналасу сипатына қарай түзету енгізілді. 5. Алынған деректер 1 га-дағы өскін санын формула бойынша анықтауда қолданылады: ; 10000 2 м x P N Мұнда: π – бақылау алаңындағы жалпы өскіндер саны, дана; Р – бақылау алаңының аумағы, м 2 . |