КРЕДИТТЕР. АҢЫЗДАР. ШЫНДЫҚ
ДҮЙСЕМБАЙ Д. Ж.
8 сынып оқушысы, Абай ЖОББМ,
Павлодар облысы, Ертіс ауданы, Голубовка ауылы
АШЕНОВА А. С.
математика пәнінің мұғалімі, Абай ЖОББМ,
Павлодар облысы, Ертіс ауданы, Голубовка ауылы
Қазіргі таңдағы қаржылық дағдарысқа қарамастан,
тұтынушылық несиелеу қарқынды дамиды, себебі, тұрғындар
кірістерінің өсуі маңызды болып саналғандықтан несие әлі де
қажетті заттарды алудың негізгі көзі болып саналады.
Мақсаты: кредит туралы ақпарат беру, барлық аңыздарды
ашып, маңызды фактілерге тоқталып өту.
Кредит – ағымдағы тақырып, бірақ бәрі аяғына дейін
түсінбейді. Кредиттеу жүйесі үнемі өзгеріп отырады және
жақсаруда, сондықтан осы тақырыптың барлық көлемін қамту
мүмкін емес, бірақ ең маңызды және қызықтысын сіздер бүгінде
білетін боласыздар. Кредит – бұл пайыз төлеу және қайтару
шартында уақытша пайдалануға (қарызға) берілетін ссудалық
капитал қозғалысы. Ол кредиттік келісім бойынша жүзеге асады.
Яғни, қарыз алушы банкпен немесе кредиттік ұйымнан белгілілі бір
шартпен несие алады және бұл жерде келісім шарт негізінде қарыз
алушының ақшаны қай пайызда алып және оны қандай пайызда
қайтаратыны көрсетіледі [1, 14 б.].
Кредиттің келісім шарты:
1) Кредит туралы келісім келесі шарттарды белгілейді:
2) Қарыздың мақсаты;
3) Қарыздың жалпы соммасы және валютасы;
4) Қарыз мерзімі;
5) Қарыз бойынша сыйақы мөлшерлемесінің түрі;
6) Өтеу тәсілі;
7) Қарыздың өтеу әдісі;
8) Өтеу кезектілігі;
9) Тұрақсыздық айыбының мөлшері.
Кредитті зерттеу барысында таным әдісі ретінде теорияның
рөлі ерекше. Кредит туралы ғылым әлі жас. Ғалымдар бүгінгі таңда
экономика ғылымының алдында бір жағынан теориялық талдау
қорытындыларын белсендірек жүргізіп, екінші жағынан банк ісін
дамытып, жетілдірудің керек екенін айтуда. Теорияны тәжірибеден
оқшау қарыстырмау керек екені түсінікті. Барлық теориялық
проблеммалардың соңы тек тәжірибелік әдістермен шешілетіні
кездейсоқтық емес. Теория мен тәжірибе арасында диалектикалық
бірлік бар. Экномикалық әдебиеттерде кредиттің мәніне, қызметтері
мен заңына қатысты саясат орын алуда. Кредиттің мәнін зерттеуде
натуралистік және капиталдық жасампаздық теориясы қатаң
қадағаланатындығы байқалады [2, 32 б.].
Натуралистік кредит теориясы ХҮІІІ ғасырдың екіші
жартысында пайда болды. Бұл теорияның негізін А. Смит пен
Д. Рекардо салды. Одан әрі оны француз экномистері Ж. Сэй,
Ф. Бастия және американдық Д. Мак – Куллах дамытты. Сондықтан,
бұл тек аталмыш қоғамда бар материалдық құндылықтарды бөлу
|