Патофизиология пәні, мақсаты мен міндеттері және оларға жету


экзогендік және организмнің өзінде болатын немесе  эндогендік



Pdf көрінісі
бет17/600
Дата19.05.2022
өлшемі6,36 Mb.
#143928
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   600
Байланысты:
Патофизиология учебник (1)

экзогендік
және организмнің өзінде болатын немесе 
эндогендік
болып екі топқа бөлінеді. 
Экзогендік себепкер ықпалдарға


физикалық (ыстық немесе суық температуралар, 
иондағыш 
сәулелер, 
электр 
соққы, 
электромагниттік 
толқындар, барометрлік қысым т.б.) ықпалдар; 
● 
механикалық (жарақат, жаншылу, созылу т.с.с) 
ықпалдар; 
● 
химиялық (улы химиялық заттар мен газдар, ауыр 
металдар, гербицидтер мен пестицидтер т.б.) ықпалдар; 
● 
биологиялық (микроорганизмдер, вирустар, қарапайым 
жәндіктер, құрттар т.с.с.) ықпалдар; 
● 
әлеуметтік (психогендік, ятрогендік) ықпалдар - 
жатады. Адам үшін сөздің маңызы үлкен.
Эндогендік себепкер ықпалдарға: 

организмнің тектік ерекшеліктері

оның 
қоздырғыштарға 
жауап 
қайтару 
қабілеті 
(реактивтілігі) мен дене бітімінің айырмашылықтары; 


29

жүйкелік 
және 
эндокриндік 
реттелулерінің 
бұзылыстары; 

иммундық жүйесінің өзгерістері; 
● зат алмасу үрдістерінің бастапқы бұзылыстары т.б. 
жатады.
 
Себепкер ықпал қоршаған ортаның көптеген ықпалдарымен 
және организммен өзара тығыз байланыста, өзара әсерлерде 
болады. Бұл кезде қандай да болмасын себепкер ықпалдың 
әсеріне организм қарсы әсер етеді 
Организм өзін-өзі реттейтін күрделі жүйе болғандықтан 
онда себепкер ықпалдың әсерінен біршама құбылыстар 
дамиды. Организмде әрбір дамитын жүйеге қарсы жүйелер 
болатыны белгілі. Мәселен, жүйке жүйесінде қозуға қарсы 
тежелу жүйесі, ауыру сезімін туындататын жүйеге қарсы оны 
азайтатын жүйе, иммундық сергіткіш және иммундық тежегіш 
жүйелер, 
стресс-дамытатын 
жүйеге 
қарсы 
стресті 

шектейтін жүйе, оксиданттық жүйеге қарсы антиоксиданттық 
жүйе, қан ұю және ұюға қарсы жүйелер т. с. с.
Сонымен қатар, организм олардың әсеріне икемделу-
бейімделу тетіктерімен жауап қайтарады. Мәселен, ауада 
оттегінің жеткіліксіздігіне организм тыныс алудың, жүрек 
соғуының жиілеуімен, эритроциттердің өндірілуі көбеюімен 
т. т. жауап қайтарады. Себепкер ықпалдың әсерінен осы 
жүйелердің өзара қатынастарының өзгерістері болады. 
Сондықтан 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   600




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет