Ішек бітелуі. Ішек бітелуі
(ileus, грек. cileo - бұрау, бітеу) -
ішек қуысы арқылы тағамдық заттардың өтуі бұзылыстарына
әкелетін ішек әрекеттерінің бүліністері немесе олардың
механикалық
бітеліп
қалуы.
Даму
жолдарына
қарай
механикалық,
динамикалық,
тромбоэмболиялық
ішек
бітелулерін ажыратады.
Механикалық ішек бітелуі бітелістік (обтурациялық)
немесе қылқынулық (странгуляциялық лат. strangulatio –
қылқынып қалу, буынып қалу) болады.
● бітелістік ішек бітелуі - деп шырышты қабықтарында
дамыған өспемен, құрттармен, бөгде заттармен ішектің
ішінен тығындалып, бітеліп қалуын айтады.
● қылқынулық ішек бітелуі
- деп ішектің сыртынан
тыртық тінмен, кіндіктегі немесе ендегі жарық тесіктермен
қысылып қалуын, ішектің бұралып қалуын ұғады. Бұл кезде
ішек қабырғаларын қоректендіретін қан тамырларының қысылып
қалуынан ішектерде некроз дамиды. Осыдан ішек өнімдері іш
қуысына шығарылып, іш пердесінің қабынуы (перитонит),
қатты ауыру сезімі пайда болады.
Динамикалық ішек бітелуі ішек қабырғаларындағы тегіс
салалы еттердің қатты жиырылуы (спазмы) немесе олардың
салданулары кездеріндегі функциялық құбылыстардан дамиды.
Сондықтан ішектердің қатты жиырылуын ішек түйілуі деген
дүрыс.
Ішектердің
түйілуі
қорғасынмен
уланғанда,
ашішектерде серотонин артық өндірілгенде (қою боялатын
(хромафиндік) жасушалардың қабынуында немесе өспесінде)
т.б. жағдайларда дамиды.
Ішек
еттерінің
салданулары:
адренергиялық
рецепторлардың қозымдылығы көтерілгенде, іш пердесінің
629 қабынуларында, іш қуысында хирургаялық әрекеттерден кейін,
іштен жарақат болғанда т.с.с. жағдайларда байқалады.
