Кіріспе органикалық химия пәні ж ән е оның даму тарихы

КІРІСПЕ
1. Органикалық химия пәні ж ән е оның даму тарихы
XIX ғасырдың ортасына дейін органикалық химияны 
өсімдіктер мен жануарлар организмінде түзілетін заггарды 
зерттейтін ғылым деп келді. “Организм” деген сөзге сәйкес 
органикалық химия 
деген атау пайда болды. Ғылымның дамуына 
сөйкес, бұл атаудың мағынасы түбірлі өзгеріске ұшырады, солай 
бола түрса да, осы тарихи атау сақгалып, бүгінге дейін жетіп 
отыр.
Қазіргі 
кезде 
органикалық 
химия
деп, 
көміртек 
қосылыстарын және олардың туындыларын зерттейтін ғылымды, 
ал 
органикалық заттар
деп, құрамында көміртек элементі бар 
заттарды айтады.
Өте ерте кезден-ақ адам баласы кейбір органикалық 
заттарды ала білген жөне оларды өздерінің түрмыстық қажетіне 
пайдаланған. Мысалы, қантты заттарды ашыту арқылы шарап 
ішімдіктерін дайындаған. Индияда қант кдмысынан қант ала 
білген, ертедегі Римде өсімдік текті бояулар-индиго, ализарин 
жөне т.б. тұрмыста пайдаланған. Сол кезде-ақ жағымды иісті 
эфир майлары, сірке суы жөне т.б. органикалық заггар белгілі 
болтан.
Орта ғасырда жаңадан дамып келе жатқан химия ғылымы 
алхимиктер еңбектерінің арқасында біршама ілгері жылжыды. 
Мысалы, айдау әдісін тауып, оны жетілдіру нәтижесінде, араб 
алхимиктері 900 жылдарда таза шарап спиртін алды.
ХҮІІІ ғасырдың екінші жартысында М.В.Ломоносов пен 
А.Лавуазье 
материя 
сақгалу 
заңын 
ашып, 
химиядағы 
зерттеулердің сандық-мөлшерлік өдісіне жол салды. Химияда 
осы кезден бастап химиялық анализ, яғни заттың сандық жөне 
сапалық қүрамын анықгау пайда болды. Химиялық анализ 
саласының 
дамуы 
химиялық 
заттарды 
тазарту 
өдістерін 
жетілдіруге ықпалын тигізді. Соның нөтижесінде, ХҮІІІ ғасырда 
біркдтар органикалық заттар (мочевина, шарап, лимон, алма, 
галл қышқылдары жөне т.б.) бөлініп алынды.
Химия ғылымының алғашқы даму кезеңдерінде ғалымдар 
органикалық және 
бейорганикалық заттардың 
арасындағы 
айырмашылықтарды 
байкдмады. Тірі және өлі табиғаттан
5

аіынатын заттардың түзілу жолдарының әр түрлілігі және 
қасиеттерінің 
өзгешелігі 
химияны