566
16-Тарау. Ас қорыту жүйесі
аяктамалардың дентин түтікшелеріне
енуі туралы
мәліметтерді жокка
шығарады.
Ауырсынудын
пайда болуында,
мүмкін, дентин түтікшелерінің ішкі
бөліктерінде орналаскан жүйкелік
аяктамалардын
гидродинамикалык
тітіркену механизмі (дентин түтік-
шелерінде
айналымда
жүрген
сұйыктык. бағанынын кысымының
сезімтал
нейрондардың
терми-
нальдарына берілуі) белгілі кызмет
аткаратын шығар.
Адамның
жасына
байланы-
сты өзгерістері. Баланын өмірінің
алғашкы
12—15
жылында
сүт
тістердің түпкілікті тістерге ауысуы
дәйектілікпен жүзеге асады. Бірінші
болып үлкен азу тіс (бірінші моляр),
содан сон — орталык және бүйір
күрек тістері, 9—14 жаста — премо-
лярлар
мен иттістер, тек 20-25 жаста
ғана «акыл тіс» жарып шығады.
Адамнын жасына жас косылған
сайын біртіндеп тістердің химиялык
кұрамы мен кұрылысында да өзгерістер жүзеге асады. Олардын шайнау
беттеріндегі эмаль мен дентин үгітіледі. Эмаль күнгірттенеді де, жарылып,
онда минеральданған өңез шөгеді. Эмальдың, дентиннің және цементтін
күрамындағы органикалык коспалардың мөлшері азайып,
бейорганикалык
заттардың үлесі артады. Осыған байланысты эмальдың, дентиннін және
цементтің суға, иондарға, ферменттерге, нәруыздарға және т.б. заттарға
өткізгіштігі өзгереді. Адамның жасы ұлғайған сайын жаңа дентиннің түзелуі
түгелге дерлік токтайды, ал тіс түбірінде цементтің мөлшері жоғарылайды.
Адамның
жасы
ұлғайған
сайын
тіс
пульпасының
тамырларының
склеротикалык өзгерістерінін әсерінен коректенудің
нашарлауы нәтижесінде
пульпа семуге (атрофияға) ұшырайды. Сонымен бірге, ондағы жасушалык
элементтердің саны азаяды. Дентинобласттарда жасуша органеллаларынын
едәуір бөлігінін кері дамуы (редукциясы) байкалып, жасушанын пиноцитоздык
белсенділігі төмендейді. Дентинобласттар дентиноциттерге айналады. Колла
ген талшыктары дөрекіленеді. 40—50 жастан соң периодонттағы тамырларда
склероздык өзгерістер жиі байкалады.
Достарыңызбен бөлісу: