Темы по оборудованию для 3 курса (10 кредитов)

Дәрістер 
1.
Ұсақтауға арналған жабдықтардың жіктелуі мен әрекет ету принципі 
2.
Экстракциялау мен сығымдауға арналған жабдықтардың жіктелуі мен әрекет ету 
принципі 
3.
Флотациялауға және сүзуге арналған жабдықтардың жіктелуі мен әрекет ету 
принципі
4.
Центрифугалауға және сепарациялауға арналған жабдықтардың жіктелуі мен 
әрекет ету принципі 
5.
Пастерлеуге және зарарсыздандыруға арналған жабдықтардың жіктелуі мен 
әрекет ету принципі 
6.
Буландыруға арналған жабдықтардың жіктелуі мен әрекет ету принципі 
7.
Кептіруге арналған жабдықтардың жіктелуі мен әрекет ету принципі 
8.
Әртекті орталарды араластыруға арналған жабдықтардың жіктелуі мен әрекет 
ету принципі 
9.
Ферментациялау және ашыту үдерістеріне арналған жабдықтардың жіктелуі мен 
әрекет ету принципі 
10.
Престеуге, гранулауға және қалыптауға арналған жабдықтардың жіктелуі мен 
әрекет ету принципі 

Дәріс 1. ҰСАҚТАУҒА АРНАЛҒАН ЖАБДЫҚТАРДЫҢ ЖІКТЕЛУІ МЕН 
ӘРЕКЕТ ЕТУ ПРИНЦИПІ 
Жоспар: 
1. Жалпы мәліметтер мен негізгі түсініктер. Ұсақтау дәрежесі. 
2. Ұсақтау схемалары. 
3 Ұсақтаудың негізгі принциптері. Ұсақтауға арналған жабдықтардың 
жіктелулері. 
1. Жалпы мәліметтер мен негізгі түсініктер. Ұсақтау дәрежесі. 
Қатты заттарды механикалық ұсақтау (измельчение) процесі ұсату (дробление) 
немесе ұнтақтау (размол) жолдарымен іске асырылуы мүмкін. 
Ұсатылған немесе ұнтақталған материалдарды пайдалану, өңделетін 
материалдың беткі қабаты едәуір артуына байланысты, жағу, еріту, химиялық әсер ету 
және т.б. процестерін жеделдетеді. 
Қатты материалдардың өлшемдерін кеміту процесін ұнтақтау немесе ұсату деп 
атайды. 
Ұсату
деп көбінесе үлкен кесектердің өлшемдерін азайтуды атайды. Ұсақ 
кесектерді ұсақтау процесі әдетте 
ұнтақтау
деп аталады. 
Ұсақтауға дейінгі және ұсақтаудан кейінгі материалдардың өлшемдеріне 
байланысты ұсақтау түрлерінің атаулары мен жіктеулері кесте 1-де көрсетілген. 
Кесте 1 - Ұсақтау түрлері 
Ұсақтау түрі 
Ұсақтауға дейінгі кесектің орташа 
өлшемі (dн), мм 
Ұсақтаудан кейінгі кесектің 
орташа өлшемі (dк), мм 
Ірі 
1500...2000 
250...25 
Орташа 
200...25 
25...5 
Ұсақ 
25...5 
5...1 
Жұқа 
5...1 
1...0,075 
Коллойдты 
0,2...0,1 
1∙10-4 дейін 
Ұсақтау ылғалдылығына байланысты құрғақ ұсақтау және ылғал ұсақтау бөліп 
бөлінеді. 
Ұсақтау дәрежесі (i) деп ұсақтауға дейінгі кесектің орташа өлшемін (
d
н
) 
ұсақтаудан кейінгі кесектің 
орташа өлшеміне (
d
к
) бөлу 
арқылы анықталады: 
i=d
н
/d
к
 
Сурет 1-ге сәйкеса 
ұсақтау 
мыжумен 
(раздавливанием), соққымен 
(ударом), 
үгумен 
(истиранием) және жарумен 
(раскалыванием) 
орындалады. 
Көп жағдайда аралас ұсақтау тәсілдерін қолданылады, мысалы, мыжуды үгумен, 
ал соққыны мыжумен және үгумен біріктіріп қолданады. 
Ұсақтау тәсілдерін таңдауда материалдардың қаттылығымен сыну 
сипаттамасына көңіл аудара отырып, физикалық қасиеттерін қоса есепке алады.