Пјнніҫ мақсаты: Стилистика жоәары оқу орындарыныҫ қазақ филологиясында кҙп жылдардан бері пјн ретінде ҙткізіліп келеді
жүктеу/скачать 0,63 Mb. Pdf көрінісі
|
Адамбаева Г.М. «Қазақ тілінің стилистикасы» пәні бойынша
- Бұл бет үшін навигация:
- Оныншы дәріс Грамматикалық стилистика
- 1) Стилистика
| Сұрақтар мен тапсырмалар
1. Тілімізде фразеологизмдердің атқаратын қызметі қандай? 2. Фразеологизмдердің стильдік қасиеттеріне қарай қалай топтастырылады? 3. Сӛйлеу тілінің фразеологиясы дегеніміз не? 4. Фразеологизмдердің кӛркем әдебиетте қолданылуы жӛнінде не білесіз? Оныншы дәріс Грамматикалық стилистика 1. Морфологиялық стилистика. Морфологиялық тұлғалардың стиль түрлеріне қатысы. 2. Сӛз таптарының стильдік қолданысы. а) зат есімнің стильдік мүмкіншіліктері ә) сын есімнің стилистикалық қызметі. б) сан есімнің стилистикалық қызметі. в) есімдік сӛздердің стилі. 1) Стилистика тілдің сӛздік құрамымен бірге, оның грамматикалық құрылысын да қамтиды. Грамматикалыққ стилистика грамматикалық категориялар мен олардың мағыналарының қолданылу жүйесін айқындайды. Морфемалардың қызметіндегі, мағыналарындағы түрлі ерекшеліктері нақты қолданыста ғана ашылады. Кейде дұрыс сӛйлемнің ӛзін бұзып айтып, ондағы 39 сӛздерге жалғанып тұрған морфемалардың қызметіне мән бермеушілік кездеседі. Әрбір сӛз табының ӛзіндік ӛзгері заңы, сӛз тудыру тәсілі бар. Ол – морфологиялық, синтаксистік және морфология-синтаксистік тәсілдер. Солардың ең ӛнімдісі – морфологиялық тәсіл, ол арқылы жасалатын сӛздердің сӛйлемде қолданылуының алуан түрлі сыры бар. Бір форманың ӛзі толып жатқан қызмет атқарып, бірнеше мағынаға ие бола алады. Адам ойын айтудың негізгі формасы – сӛйлем. Жек сӛйлем арқылы біршама аяқталған ойды білдіріп, мақсатты ойды жеткізіп айтуға тиіспіз. Мұндайда әр сӛйлемді қалай құру, қандай-қандай сӛздерді пайдалану, ол сӛздерді қай тұлғада жұмсау, қалай сӛзбен байланыстыру керек деген сияқты сұрақтар туады. Тілдің грамматикалық құрылысы ғасырлар бойы жасалып, әбден қалыптасып қалғандықтан, оны ӛзгерте салу мүмкін емес. Тілімізде бар заңдылық бойынша дұрыс құрастырылмаған сӛйлем кездессе, тосырқап, қынжыламыз. Мысалы М.Сүндетовтың «Күтем, сені, Дидар» повесінде мынадай сӛйлемдер кездеседі: Апам сӛйленіп тұр. Жиырмаға биыл күздікте шығам. Сонықтан тілдің грамматикалық құрылысын қалай да ӛзгертуді ойламай, тілде барды дамыту, қызметін кеңейту, керегінде жаңа сӛз, жаңа орам, жаңа тіркес енгізу жолымен қарауымыз керек. Осындай мәселелерді грамматикалық стилистика қарастырады. жүктеу/скачать 0,63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|