Т.Н. Мұхажанова
99
қорлар тапсырыс бере бастаған. Бҧл картиналар мекемелерде, цех-
тар мен корпорацияларда сымбат беріп тҧрса, кейін қаланың мен-
шігіне айналған.
Республикалық Голландияның
стадхаудерлер атқарушы би-
лік басшылықтарының ҥлкен жинақтары жиналады. Бҧл қызмет-
ті дәстҥр бойынша Орански-Нассау әулетінің ӛкілдері басқара-
тын. Әулетте жинақталған жинақтар ҧрпақтан-ҧрпаққа беріліп
отырған. ХVІІ ғасырда жинақ қҧрамы кӛпшілік жағдайда әулет
мҥшелерінің портреттерінен тҧрса, ал ХVІІІ ғасырдан бастап
стадхаудер IV Вильгельм мен әсіресе Ҥ Вильгельм ӛздері ӛмір сҥр-
ген мыңжылдықтың танымал шеберлерінің картиналарын белсенді
жинаған.
1795 жылы Голландия территориясына
француз әскері
басып кірген болатын. Ҥ Вильгельмнің ӛнер кабинетінің
кӛптеген еуропалық қҧнды жинақтары Парижге жӛнелтіліп, ал
қалғандары сатылымдарға қойылған. Батав республикасы деп
аталған Голландияның басқа да ӛнер туындылары сақталған
Орански сияқты сарайларының қҧндылықтарын,
ортақ
кӛпшілікке арналған музейде сақтау идеясы туындаған.
1800 жылы Гаагада Хейс-тен-Босх («Ормандағы ҥй»)
Орански жазғы
резиденциясында
Ҧлттық
кӛркемсурет
галереясы ашылады. Кӛпшілік қауымның музейді кӛруіне
мҥмкіндік туады. Бірақ бҧл кӛпке созылмайды, 1806 ж.
Наполеон Батав республикасының орнына Голландия корольдігі
деп жариялап билікке ӛзінің бауыры Людовикті отырғызады.
Людовик 1808 жылы Гаагадан Амстердамға кӛшіп, ӛзімен
музейдің жинақтарын ала кеткен болатын. Амстердамның
корольдік
резиденциясы
қалалық
ратуш
ғимаратында
Людовиктің бҧйрығы негізінде корольдік музей (Кониклийк-
музеум) қҧрылып, шамамен 450 полотна кӛрмеге қойылған. Бҧл
музейдің негізін гаагалық Ҧлттық галереяның картиналары мен
ратушта бҧрыннан сақталған Рембрандтың және т.б.
бір топ
портреттері қҧрады.
1813 жылы Ҥ Вильгельм Оранкидің баласы І Вильгельм
Нидерландының королі болды. Ол ӛзінің резиденциясындағы
музейдің тҧрғанын ыңғайсыз санап, 1660-1662 жж.
темір
сатушы
ағайынды
Триптерге
арнап
архитектор
Ю.
Вингбонстардың салған ғимаратын бӛліп берген. Бірқатар
Әлем музейлерінің тарихы
100
жӛндеу жҧмыстарынан кейін 1817 жылы Рейксмузеум немесе
мемлекеттік музейі ашылады.
Қазіргі таңда ол Голландия
мемлекетінің бірінші орндағы ірі кӛркемсурет музейі болып
табылады.
Сҧрақтар:
1.
ХVІ ғ. жеке қорлардың жинақталуы жӛнінде не білесіз?
2.
ХVІІ ғ. Голландия атауы қандай?
3.
Рейксмузеум немесе Мемлекеттік музейі қашан ашылды?
Достарыңызбен бөлісу: