ғасырдың басында негізгі жаһандық қауіп әлемдік соғыстар қаупі болатын.
Мемлекеттер өзара қайшылықтарын түрлі соғыстармен шешіп келді. Әлем тарихында
мыңдаған соғыстар белгілі. Соның ең ауыры 1914-1918 жылдардағы бірінші және 1939-
1945 жылдардағы екінші дүниежүзілік соғыстар болатын. Екі дүниежүзілік соғыста ғана
100 миллионан астам адам қырылған болатын, сондықтан әлем халықтары мемлекеттер
арасында бейбітшілікті сақтау қажеттілігін алдымен сезінді. Әлемдік саясат соғыс және
бейбітшілік мәселесін әлем мемлекеттерінің ортақтасып шешуімен басталады деп
есептеуге болады.
Әлемдегі бейбітшілікті сақтау үшін дамыған мемлекеттер адамды және оның
құқықтарын қорғауды міндет деп таниды. Осы негізінде әлем мемлекеттерінің озық
елдері өздерінде құқықтық мемлекет және қоғамдық өмірді демократияландыру үдерісін
бастады. Адам мәселесі өркениетті мемлекеттерді бір ортаға жинақтайтын, өзара
консенсусқа, түсіністікке жетелейтін өзекті мәселеге айналды. Өркениетті
мемлекеттердің ықпалымен әлем халықтары адам құқықтарын қорғайтын саяси
билік жүйелерін қалыптастыра бастады.
(156 сөз)
5-мәтін
Осы заманғы әлем өте күрделі, сан алуандылыққа толы, сөйте тұра – біртұтас. Бүгінгі
дүние шынында да сан алуан. Әлемде 200-ге жуық мемлекет, 2000-нан астам этникалық
топтар бар. Олардың әрқайсысының тарихта жүріп өткен өзіндік жолы, қалыптасқан
дәстүрі, тілі, ділі және діни нанымы, ұлттық сипаты бар. Әр халықтың, мемлекеттің
экономикалық, әлеуметтік және рухани даму деңгейі де әр басқа, олар тарихи дамудың
әр сатысында тұр. Соған сәйкес өмір салты, мақсат-мүдделері де алуан түрлі. Мұның
бәрі олардағы саяси жүйенің сипатының, мемлекеттік құрылыстың көптүрлілігін,
демократиялық нышандардың деңгейін анықтайтыны сөзсіз. Осыдан келіп саяси
құбылыстардың күрделілігі мен қайшылықты түрде өрбуі туындайды. Осындай сан
алуандылыққа қарамастан, бүгінгі әлем, адамзат қоғамы біртұтас дейтін себебіміз не?
Оның себебі – дүние жүзінің түпкір-түкпіріндегі барлық адамдарға ортақ адами
қасиеттер бар. Кез келген адам бақытты өмір сүріп, өз қабілетінше еңбек еткісі, бала
сүйіп, қызығын көргісі келеді, қадір-қасиетін сақтап, қоғамдағы өзіндік орнын табуға
ұмтылады. Соған орай әрбір адам жалпы адамзаттық құндылықтарға мойын ұсынып, өз
бойына сіңіруге талаптанады. Демек, барлық адамдарға ортақ арман-мүдде, іс-әрекет,
құндылық қасиеттер оларды жақындастырады.
(162 сөз)
Достарыңызбен бөлісу: