Ген кәнігі эпитеттің үстіне жапырағы қуарған


тын/-тін  жұрнағы Абай прозасының тілінде  түгелімен  -тұғын



Pdf көрінісі
бет220/259
Дата30.01.2023
өлшемі6,92 Mb.
#166770
1   ...   216   217   218   219   220   221   222   223   ...   259
Байланысты:
Кітаптар 25-36

тын/-тін 
жұрнағы Абай прозасының тілінде 
түгелімен 
-тұғын
түрінде келеді
111
: «Жұрттың бәрі біледі 
өлетұғынын
және өлім үнемі қартайтып 
келмейтұғынын,
бір 
110
Жеке жазушының тілі мәселесіне келгенде, «ерекшелік» деген терминнің 
шартты екендігін, басқа зерттеушілер сияқты біз де мойындаймыз.
111
Абай шығармаларының кітап болып басылуларында текстология жағынан,
әсіресе грамматикалық тұлға-тәсілдерді дұрыс беру жөнінен, әлі де ағаттықтар жоқ
емес. Абай шығармаларының 1954 және 1957 жылдарда шыққан кітаптары мен Абай
мұраларын жазып қалдырған Мүрсейіттің 1905, 1910 жылдардағы көшірме 
қолжазбаларын мұқият салыстырып өткенімізде, соңғыларда есімше жұрнағының 
ықшамдалған тың түрінің мүлде кездеспейтінін байқадық. Ал кітап болып ең 
соңғы басылуының (1957) өзінде оның бірнеше бетінен -
тұғын
-ның орнына 
-тын
жұрнағымен берілген есімшені оқимыз.


489
алғанды қайта 
жібермейтұғынын
» (Абай Құнанбаев Шығар-
маларының толық жинағы. - Алматы, 1957. - II том. - 173-
бет)
112
. «Ұрыны тыю да оңай болар еді, бірақ осы бұзақының 
тіліне 
еретұғын, азатұғын
байларды кім тыяды?» (II, 169).
Сондай-ақ қазірде жалғаулық шылау мен көмектес септік 
көрсеткіші деп аталып жүрген 
-мен
форманты Абай проза-
сында көбінесе 
менен
түрінде келеді: «Ол болыс болғандар 
өзі қулық 
арамдықпенен
болыстыққа жеткен соң момынды 
қадірлемейді»(ІІ, 160).
 
Жоқ, мен үнемі 
уайым-қайғыменен
бол 
демеймін (II, 162).
Қазіргі әдеби тілімізде 
да (~ де, та, те)
 
варианттарында ак-
тив қолданылатын энклитика Абай «Қара сөздерінің» текстінде 
дағы
түрінде де кездеседі: «Адам ата-анадан туғанда есті бол-
майды, естіп, көріп, ұстап, татып ескерсе, дүниедегі жақсы-
жаманды таниды 
дағы
, сондайдан білгені, көргені көп болған 
адам білімді болады» (II, 175). 
Осы күнгі прозамызда, әсіресе қоғамдық-саяси, ғылыми-
публицистикалық стильдерімізде


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   216   217   218   219   220   221   222   223   ...   259




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет