Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
ұлттық университеті
Пәннің оқу-әдістемелік кешені
Басылым: алтыншы
Дәріс №13 Табиғи қорлар потенциалы сипаттамасы
Дәріс мақсаты
: магистранттарға аймақтың табиғи қорлар потенциалы туралы білім беру
Дәріс жоспары:
1. Табиғи қорлар потенциалы түсінігі
2. Территорияның экологиялық сыйымдылығы
3. Кешенді табиғатты пайдалану
Адамның
тіршілігі, оның экономикалық қызметі қоршаған табиғат ресурстарын
пайдалануға негізделген.
Қоғам мен табиғаттың өзара іс-қимылының тарихи тәжірибесі адамзаттың әрқашан
өзінің экономикасын табиғи ресурстарды жыртқыштықпен пайдалану арқылы дамытып
отырғандығын көрсетеді. Ежелгі қоғамдарда өндіргіш күштердің
дамуы табиғатқа зиян
келтірумен байланысты болды. Месопотамия, Ежелгі Греция, Кіші Азия, Орталық Америка
өркениеттерінің құлдырауы суармалы жерлердің тұздануынан, ауылшаруашылығының
қатты
интенсивтенуіне
байланысты
топырақтың
сарқылуынан,
бақылаусыз
жайылымдардан, көбінесе ауылшаруашылық жерлерін құру үшін
ормандардың
жойылуына байланысты ландшафттық деградациядан көрінеді.
Жер, топырақ және орман сияқты өмірлік маңызды табиғи ресурстардың сапасының
нашарлауы және жойылуы жерлердің шөлейттенуі мен құрғау процестеріне алып келді.
Бірақ 20 ғасырдың бас кезінде адам мен табиғат арасындағы өзара әрекеттесудің
қарқындылығы мен территорияларды қамтуы салыстырмалы түрде аз болды және
адамзаттың өмір сүруіне қауіп төндіретін мұндай өзгерістерге әкеп соқтырмады. 20
ғасырдағы өндірістің орасан зор дамуымен адамзат қоғамы мен табиғат арасындағы қарым-
қатынасқа үлкен өзгерістер әкелді. 20 ғасырдың екінші
жартысына қарай қоғам мен
табиғаттың бірлескен эволюциясының қажеттілігі айқын көрінді.
В.И.Вернадскийдің ноосфера теориясынан шығатын қағида 20 ғасырдың басында
тұжырымдалған. Бұл қағида аймақтық табиғи ресурстық әлеуетті бағалауға және кез-келген
деңгейдегі аймақтық жүйенің (континент, ел, экономикалық аймақ, аймақ және т.б.)
табиғатты пайдалануды басқарудың негізі болуы керек.
Достарыңызбен бөлісу: