өзІН-өзІ БАСҚАРУ – ұжым мү-
шелерінің өз ортасында басшылық
етіп, басқару әрекеті. О.-ө.б. негізі-
нен мекемеден тыс жұмыс түрінде
кеңінен көрініс береді. Өзін-өзі бекі-
ту – адамның өзін-өзі білдіру мен
өзін-өзі ашуға деген іргелі қажетті-
лігі. Ө.-ө.б. негізгі мотиві – тіршілік-
тің берілген жағдайларында едәуір
толымды өмірге жетуге және ұжым
мен қоғамда мәнді әрі жағымды
әлеуметтік-психологиялық мәртебеге
жетуге ұмтылыс. Ө.-о.б. адамдар кө-
бінесе үлкен рухқа ие және жоғары
дамыған талаптану деңгейімен си-
патталып, іс-әрекетте басқалардан
жоғары нәтижелерді көрсетуге тыры-
сады. Өзін-өзі танытумен байланыс-
ты ұғымдардың бірі – Ө.-ө.б. мәсе-
лесі психоанализде де арнайы қа-
растырылған. А. Адлердің пікірінше,
тұлғаның Ө.-ө.б. ұмтылысы оның
жастық кезеңінен қалыптасқан ке-
містік сезімін компенсациялау жо-
лы ретінде пайда болады. Оның тұ-
жырымдауынша, егер невротиктер-
де О.-ө.б. басқалардың
Менін басу
негізіндегі өзін-өзі жүзеге асыру
ұмтылысымен, көбінесе эгоцентрлік
бағытта іске асса, ал психикасы сау
адамдарда ол, ең алдымен, белгілі
бір мақсатқа жетуде кездесетін қиын-
дықтарды жеңуге, өмір талабынан
шығатын шынайы міндеттерді ше-
шуге бағытталған, яғни өзінің әлсіз
Менін жеңуінде, бүгінгі
Меніне өк-
темдігінде көрінетін тұлғаның өзін-
дік өктемдігі түрінде жүзеге асады.
өзІН-өзІ БЕЛСЕНДІЛЕНДІРУ –
адамда бар нышандар мен қабілет-
тіліктерді іс жүзінде барынша қолда-
ну нәтижесі және үрдісі және тұлға-
ның өзін-өзі үнемі дамытуға ұмты-
лысы. Өзінің әлеуметтік мүмкіндік-
терін үнемі неғұрлым толық ашып
дамытуға ұмтылушылық тән тұлға.
Мұндай тұлғалар шығармашылыққа,
толыққанды қарым-қатынас жасауға,
өз ойыңдағысын орындауға қабілет-
ті. Өзін-өзі белсенділендіретін тұлға
ізгілікті, тұлғалық бағдарлы тәрбие
жүйесінде қалыптасады. Өзін-өзі бел-
сенділендіру теориясы – тұлғаның
өзін жетілдіруге қажетті және адам-
ның тұлға ретінде қалыптасуына
оның өзін белсенділендіруге талпы-
нуы қажет деп анықтаған тұлға пси-
хологиясының гуманистік теориясы.