Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев
жүктеу/скачать 11,21 Mb. Pdf көрінісі
|
b51b9b89e1b6b84ef8ef8f36547c93bb
| ЭКСПЕРИМЕНТТІК
ПСИХОЛО- ГИЯ (лат. ехрегітеtuт – тәжірибе, сы- нау) – эксперименттік әдістерді қол- дану арқылы психикалық құбылыс- тарды зерттеудің әрқилы турлерінің жалпы белгіленуі. Э. п.-ның негізін неміс ғалымы В.Вундт (1832-1920) қалаған. Ол адам психологиясының ерекшеліктерін эксперимент арқылы зерттеу үшін арнаулы институт, ла- бораториялар ұйымдастырды (1879). Орыс психологі Н. Нанге (1858-1921) зейін мен қабылдауды лаборатория- лық жағдайда зерттеді. Француз психологі А. Бине (1857-1911) алғаш рет ақыл-ой процесіне эксперимент арқылы зерттейтін әдісті ұсынды. Осы зерттеулердің нәтижелері пси- хологтардың Бірінші дүниежүзілік конгресінде (Париж, 1889) талқы- ланды. XX ғ. басында орыс психо- логі Г. И. Челпанов (1862-1936) Мәс- кеуде психология институтын ашып, онда көптеген лабораторлиялар ұйымдастырды (1912). Психикалық құбылыстардың физиологиялық не- гіздерін ашуда академик И.П.Пав- лов (1849-1936) шартты рефлекс- ЭКСП ЭКСП 593 тер әдісін анықтап берді. Осы әдіс арқылы академик Н. И. Красногор- ский (1882-1961) балалардың жо- ғарғы жүйке қызметінің даму жол- дарының, ал А.Г.Иванов-Смоленский адамдардың бірінші және екінші сигнал жүйелерінің қызметін зерт- теді. Психикалық процестердің пай- да болу шапшаңдығын хроноскоп- пен, тері түйсігінің сезгіштігін эс- тезиометрмен, зейіннің көлемін та- хистоскоппен, естуді аудиометрмен, ал бұлшық еттердің жұмысын эрго- графпен өлшейді. Эксперименттің екінші бір түрі – «табиғи экспери- мент» деп аталады. «Табиғи экспе- римент» әдістемесін орыс психологі А.Ф.Лазурский (1874-1917) жасады. жүктеу/скачать 11,21 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|