Алғы сөз психология ғылымы қазақ елінің өткен дәуірлерінде жеке ғылы- мы пән



Pdf көрінісі
бет129/133
Дата03.03.2023
өлшемі0,87 Mb.
#170897
түріОқулық
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   133
Байланысты:
Ә,Алдамұратов Жалпы психология

Ойдың шындығы
мен ақиқаттығы ақыл-ой талқысы арқылы анықталады.
СТИМУЛ—
қозғаушы, жандандырушы әсер. Тітіркендіргіштер-дің тікелей таным мүшелеріне (рецепторларға)
әсер етуі нәтижесін-де сыртқы және ішкі органдарда қыздыру тудыратын әсер, Оның қуаты әр алуан тітіркенулер
тудырады
Т
ТЕМПЕРАМЕНТ —
жоғары жүйке қызметінің типтік ерекше-ліктеріне сәйкес адамның даралық сипатын
білдіретін психология-лық ерекшелік. Темперамент адам мінезінің табиғи негізін анықтай-ды. Жоғары жүйке қызмет
типтерінің күшіне, теңдігіне (қозу мен тежелу) және ауысу әрекшеліктеріне сәйкес темпераменттік төрт түрі
сипатталады. Олар: холернк, флегматик, сангвиник, мелаңхолик. Темпераменттердің түрлері жоғары жүйке қызметінің
типтеріне негізделгенімен, олар адамның тіршілік бейнесі мен әлеуметтік жағдайына орай өзгеріп, жаңа қасиет-
сипаттарға ие болады. Темпераменттік ерекшеліктер адамда туа пайда болатын қасиет, ал мінез-құлық сипаттары өмірде
жүре-тұра қалыптасады. Психологиядағы темперамент жайлы ғылыми көзқарастар әр түрлі. Дегенмен,
190


темпераменттердің табиғи-ғылыми негізі жоғары жүйке қызметінің типтері екеніші ғылыми тұрғыдан ашып көрсеткен
физиолог ғалым И. П. Павлов
ТЕСТ —
сынақ. Пснхологияда адамның дара басындағы психо-логиялық ерекшеліктері меи қабілетін, ақыл-ой
деңгейін белгілі пор-малар тұрғысынан іздестіретін әдіс. Тест (сынақ) әдісі арқылы адам-ның меңгерген білім деңгейі
мен ықылас-ынтасы да зерттеліп, оның нәтижелері салыстырмалы түрде қорытылады. Қазіргі кезде тест әдісі кеңінен
қолданылып отыр. “Тест”— ағылшын сөзі. Мағынасы “сыкақ” дегенді білдіреді
ТОП
—қоғамдағы адамдардың белгілі сипаттары мен ерекше-ліктеріне орай және бірлесіп атқаратын істеріне
сәйкес бірлесуі.
ТОП ЖЕТЕКШІС1
— жора-жолдастары мен қатар құрбыларына өзінің беделімен, іс-әрекетімен, мінез-құлқымен
ықпал етіп отыра-
тын адам
ТІТІРКЕНПШТІК
—әсерленушілік, қозғыштық. Жүйке жүйе-сінің әр алуан сыртқы және ішкі әсерлерге
тітіркенуі. Төменгі саты-дағы микроорганизмдердегі психнканың көрінісі — тітіркенгіштік. Тітіркенудің өте қарапайым
түрі — тропизмдер, Тропизм —бұрылу” деген сөз.
Ұ
¥ҒÛМ
— заттар мен құбылыстардың мәнді белгілері мен ерек-шеліктерін бейнелейтін жалпылаушы ойлау
формасы. Ғылыми пән-дердің бәрі ұғымдар жүйесінен құралады. Кез келген ұғымның маз-мұны мен көлемі болады және
ол қолдану ретіне қарай өзге ұғым-дармен түрліше байланыста болады. ¥ғым дерексіз ойлау нәтижесі арқылы жасалып,
оның мазмұны мен көлемі анықталады.
ҰҒЫМТАЛДЫҚ 
— сезімталдық, әсер етуші нәрселер мен құбы-лыстарды сезім мүшелері мен ақыл-ой арқылы
тез қабылдап, олар-дың мән-мағынасын жете түсіну қабілеті.
ҰЖЫМ
— қоғамдық пайдалы іспен щұғылданатын, жоғары дең-
гейде дамыған адамдардың ұйымдасқан тобы Ұжымдардың адамдар-
217
дың өзара қарым-қатынасы олардың бірлесіп атқаратын қоғамдық--істері мен мақсат-муддесінің бірыңғай
болуында.
Ү


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   133




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет