38
/
эф
Г
,
мұндағы
эф
– тиімді тұтқырлық, Н
с/м
2
;
- сыналып отырған мұнай өнімінің
қозғауға жұмсалатын кернеу, Н/м
2
; Г – қозғалу жылдамдығының градиенті,
с
-1
.
Көмірсутектер үшін тұтқырлық оның химиялық құрамынан көп тәуелді
– молекулалық массасы мен қайнау температурасы жоғары болған сайын
тұтқырлық артады. Мұнайда ароматты және нафтеді сақиналар көп болған
сайын, оның тығыздығы артады. Алкандар мен нафтендер молекуласында
тармақталған
бүйір
тізбектің
болуы
да
тұтқырлықты
көтереді.
Көмірсутектердің әртүрлі топтарының тұтқырлығы
алкандар – арендер –
нафтендер
қатарында өседі.
Қалыпты қысымда температураның жоғарылауы мұнайдың тығыздығын
кемітеді, ал газдардың тығыздығын арттырады. Судың тұтқырлығы 1 мПа·с
тең болса, мұнайдың тұтқырлығы 1-25 мПа·с аралығында болады.
Тұтқырлықты анықтау үшін арнайы құрал –
вискозиметр
қолданылады.
Тұтқырлығы аз ашық түсті мұнай өнімдері мен майлар үшін
кинематикалық тұтқырлық анықталады. Тұтқырлығы жоғары мұнай өнімдері
үшін шартты тұтқырлық өлшенеді.
Тұтқырлыққа кері шама қозғалғыштық. Тұтқырлық төмен болса,
қозғалғыштық жоғары болады.
Мұнайдың физика-химиялық сипаттамалары мемлекеттік стандарттар
бойынша (кесте 3.2) анықталады.
Достарыңызбен бөлісу: