Білім беру бағдарламасы Қарағанды 2022
Минимальды ми дисфункциясы
жүктеу/скачать 1,08 Mb. Pdf көрінісі
|
невро лекция
| Минимальды ми дисфункциясы.
Соңғы бірнеше онжылдық ішінде дүниежүзілік әдебиетте жеңіл органикалық бұзылыстар синдромы туралы көп жазылуда, бұндай бұзылыстарды минимальды ми дисфункциясы деп атайды. Кейбір авторлар мұндай жағдайларды асыра белсенділік, созылмалы ми синдромы, жеңіл балалар энцефалопатиясы және т.б. деп атауды ұсынады (Б. В. Лебедев, Ю. И. Барашнев, Е. М. Мастюкова). Минимальды ми дисфункциясының этиологиясы пре- және интранаталдық кезеңдерде әсер еткен әртүрлі зиянды ықпалдармен, соның ішінде ең жиі кездесетін – ұрық гипоксиясымен байланысты болады. Минимальды ми дисфункциясының клиникалық көрінісі әралуан және науқастың жасына қарай өзгереді. Минимальды ми дисфункциясының негізгі белгілері балалық шақтан-ақ біліне бастайды және әртүрлі дисплазиялық көріністермен сипатталады: бас сауытының және бет сүйектерінің деформациясы, құлақ қалқандарының орналасуы мен пішінінің өзгерістері, биік таңдайлық (күмбез тәрізді таңдай), тістерінің дұрыс емес өсуі және т.б. Ерте жаста вегетативтік бұзылыстар болуы мүмкін: тершеңдік, терісінің кей жері бозарған, кей жері қызғылт түсті болуы, тамыр соғу жылдамдығының тез өзгеруі, асқазан-ішек жолдары және жүрек-қантамыр жүйесі қызметінің тұрақсыздығы. Сонымен қатар тұрақсыз қылилық, конвергенцияның жеткіліксіздігі, бет және тіл бұлшық еттерінің аздаған әлсіздігі (парезденуі), дисфония, фонастения элементтері, сөйлеу кезіндегі тыныс бұзылыстары анықталады. Бұлшық еттер дистониясы, бұлшық ет тонусы мен сіңірлік рефлекстердің асимметриясы, майда, нәзік әрі күрделі қимылдардың жеткіліксіздігі түрінде білінетін көптеген қозғалыс бұзылыстары болады. Балалар өте жиі икемсіз, дөрекілеу болады. Әсіресе майда моторикасы қиындаған. Бала аяқ киімінің бауларын, киімінің түймелерін әрең-әрең тағады. Кейіннен қайшымен, қарындашпен, ал одан кейін қаламсаппен жұмыс істеуі қиын түседі. Балалар дене шынықтыру жаттығуларын орындағанда қиналады: секіргенде, бір сызықпен жүргенде, допты ұстауда, велосипедпен жүргенде, біріккен қимыл орындағанда. Негізгі үйреншікті қолының қимыл үйлесімділігі толық қалыптаспағандығы жиі анықталады. Жүріс-тұрыс ерекшеліктері де көзге түседі. Балалардың көбісі жоғарылаған қимыл белсенділігімен ерекшеленеді. Тынымсыз, кез-келген тітіркендіргішке көңілі тез ауып кетеді, тапсырманы мұқият зейін қойып орындай алмайды. Көңіл-күйі тұрақсыз және құбылмалы, біресе көңілді, біресе күйзелген болады. Ми қыртысынң жасушаларының тез шаршағыштығы мен сарқылуы байқалады. Бұл жадысының төмендеуіне және жалпы түсініктер қорының шектелуіне әкеп соғады, ал мұның өзі психикалық дамудың тежелуінің себептерінің болып табылады. Балалардың әлеуметтік пісіп жетілмегендігі олардың өзінен жасы кіші балалармен ойнауға тырысуымен білінеді. Жоғары қозғыштығы, ұрыс-керіске бейімдігі мектепке дейінгі мекемелердегі балалармен қарым-қатынасының нашарлатады. Балалардың ұйықтауы қиын болады, жиі оянып, түсінде айқайлайды, кейде түнгі зәр ұстамауы байқалады. Балалардың мектепке бара бастағанында ең алдымен моторлық қызметтердің жеткіліксіздігімен, жалпы түсініктер қорының тапшылығымен байланысты қиындықтар білінеді. Бұл оқуды, жазуды, санауды және кеңістікті қабылдауды үйрету кезіндегі қиындықтарға әкеп соғады. Оқуына байланысты пайда болған қиындықтар балаларда екіншілік невротикалық әсерленістерді шақырады. Балада айқын, нағыз неврологиялық симптомдардың жоқтығына қарамастан, астено-невротикалық синдромның болуы мұғалім мен дәрігерді толғандыруы тиіс. Мұндай балалар невропатологтың бақылауында болуы керек және емдеу шаралары жүйелі түрде, бірнеше бағытта жүргізілуі қажет (дегидратация, қызметтерді жақсарту, дәнекер тінін тарқату терапиясы). Моторлық қызметтерді жетілдіру үшін емдік шаралармен бірге бала емдік дене тәрбиесі сабақтарына қатысуы қажет. Баланың жүріс-тұрысы мен тәртібіне байланысты қиындықтарды жеңіп өту үшін ата-анасының, тәрбиешісінің және дәрігердің бірігіп, өзара байланыстағы жұмысы қажет. Балаға үйінде болсын, бала-бақшада болсын, тыныш және мейірімді жағдай қажет, ұрып-соғу мен дене жазасына жол берілмеуі тиіс. Мектеп жасында балаға ата-анасы тарапынан ерекше көңіл бөлу, түсіну және көмек қажет болады. жүктеу/скачать 1,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|