УДК 82.085.4
Т. Т. Ибраһимова, Бөрө .
ҡ
(ғилми етәксеһе – ф.ф.к., доцент Г. Н. ас ынова
Ҡ ҡ
)
СПАРТАК ИЛЬЯСОВ Ә ӘР ӘРЕНДӘ ДИАЛЕКТИЗМДАР
Ҫ
Ҙ
В данной статье исследуются диалектизмы в произведениях прозаика Спартака Ильясова. Наличие
диалектизмов, присущих миасскому говору восточного диалекта башкирского языка, свидетельствует о том,
что писатель владеет и умело пользуется богатой лексикой башкирского языка.
Ключевые слова
:
диалектизмы, миасский говор, прозаик, башкирский язык.
DIALECT FEATURES IN THE WORKS OF SPARTAC ILYASOV.
In this article dialectisms are studied in the
works of the prose writer Spartak Ilyasov. The presence of dialectisms inherent in the Miass subdialect of the Eastern
dialect of the Bashkir language means that the writer has a rich vocabulary of the Bashkir language and skillfully uses
the latter.
Key words
:
dialectism, Miass subdialect, prose writer, Bashkir language.
Тел – һәр халыҡтың быуындан-быуынға тапшырыла килгән рухи хазинаһы ул. Тел
йәшәй икән, тимәк, халыҡ та йәшәй. Шуға күрә телебеҙҙең бар нескәлектәрен, халыҡ
ижадының аҫыл өлгөләрен киләһе быуындарға еткереү ҙә, һәр ерлеккә генә хас булған
һөйләш үҙенсәлектәрен һаҡлап ҡалыу ҙа беҙҙең төп бурысыбыҙ булып тора.
Белеүебеҙсә, диалект тип әҙәби телдән ниндәйҙер һыҙаттары менән айырылып торған
ерле телде атайҙар. Грек теленән тәржемә иткәндә, диалект һүҙе 'һөйләү, аңлатыу' тигән
мәғәнәне белдерә. Барлыҡ үҫешкән телдәрҙең үҙ һөйләше, диалекттары булыуы барыбыҙға
ла билдәле. Һәр диалект бер-береһенән үҙенсәлекле, ҡабатланмаҫ булыуы менән айырылып
тора.
“Биғылый”, “Ҡолой кантон”, “Барын-Табын хәтере”, “Яраһаҙ яралары”, “Олатайҙар
тотҡан ҡоралдар” китаптарының авторы Спартак Ильясов әҫәрҙәрендә диалектизмдар йыш
осрай. Яҙыусы Учалы районының Ҡорама ауылында тыуып үҫкән, ғүмер буйы тыуған
төйәгенә тоғро ҡалған. Шуға ла ул үҙ ерлегенең һөйләш үҙенсәлектәрен төплө белә һәм
уларҙы китап уҡыусыларға ҙур оҫталыҡ менән еткерә.
Спартак Ильясовтың әҫәрҙәрендә көнсығыш диалекттың мейәс һөйләше һүҙҙәре киң
ҡулланыла:
вәжиүәт
'мәғәнә',
бөгәжә
'аҫма лампа элә торған ырғаҡ',
ураҙа
'ҡапҡа эсе',
машаҡ
'башаҡ',
лазым
'яҡшы',
шышыу
'ағартыу',
тоҡан
'тупаҫ',
эҙәргеләнеү
'екеренеү',
мәшкә
'бәшмәк',
тәртнә
'тәртә',
ығырмау
'үңербау' һ.б. Миҫал:
Бер һелтәүҙән ары китә алмаҫ,
асыуым килмәһә, – тип, бик
Достарыңызбен бөлісу: