белемсе
генә бер
табип
әбей йәшәгән
була
(«Таңһылыу»).
-лыҡ
ялғауының да ҡулланылышы иғтибарҙы йәлеп итә:
Байтаҡ ҡына юл үткәс, ете
юл
сатлығына
килеп сыға
(«Хәннән батша»).
Рус теленән һәм рус теле аша күптән үҙләштерелгән һәм башҡортса яңғыраш алған
һүҙҙәр ҙә ҡулланыла әкиәттәрҙә.
Ғәли
фәйтүн
гә аттарҙы егеп, эттәре Ҡашҡар менән
Алабайҙы эйәртеп апаһын алып ҡайтырға китә
(«Ҡара һыйыр»).
Асайым микән, юҡ микән
тип уйланып тора ла, ун өсөнсө һарайҙы асып ебәрһә, ни күҙе менән күрһен, ун ике
сип
кә
бығауланған дейеү баҫып тора, ти
(«Ҡара һыйыр»).
Бер көтөүсе “
пшол-пшол
” тип
эттәрен ҡыуып ебәрә лә, был этте үҙе менән алып китә
(«Сатан турғай»).
Ҡара
мүскә
был
һүҙҙе ишеткән дә ипләп кенә, шым ғына өҫтәл аҫтынан сығып, өйөнә ҡайтып китә
(«Нәркәс
һылыу»).
Ҡаф тауы, Мөхин диңгеҙе кеүек топонимик атамаларҙың урынлы ҡулланылышы
әкиәттәрҙең серлелеген арттыра:
Эй был ни ул?!
Мөхин диңгеҙе
нең аръяғында ен ҡыҙы бар, –
ти, – ул ҡыҙҙың матурлығын күреп, ҡояш оялып кереп юғала, – ти
(«Тылсымлы алма»).
Һөйләштең морфологик үҙенсәлектәре.
Айырым осраҡтарҙа
–лә
ялғауы урынына
–нә
вариантын осратырға мөмкин:
Килеп
етеп, Ғәлиҙең атының арҡаһындағы тирене
тешнәп
, тартып алып, уң яғына ырғытып
ебәрә
(«Тылсымлы алма»).
Нимә, ниңә
булараҡ нығынған һорау алмаштарының үҙенсәлекле ҡулланылышын да
күҙәтәбеҙ Туҡ-Соран әкиәттәрендә.
Достарыңызбен бөлісу: |
