Annotation.
T
he article discusses the possibility and relevance of using digital
technologies in mathematics lessons. Digital technologies are a modern tool in the
education system.
Key words:
digital technologies, mathematics, educational process, online services.
Мемлекеттік білім беру бағдарламасы оқушыларға білім беру мақсаттарын өз
бетінше белгілеуге, оларға жету жолдарын жобалауға, олардың жетістіктерін
бақылауға және бағалауға, әртүрлі ақпарат көздерімен жұмыс істеуге, оларды
бағалауға және осы негізде өз пікірін, пайымдауын, бағалауын қалыптастыруға
мүмкіндік береді. Бүгінгі таңда оқушы жаңа ақпаратпен өз бетінше әрекеттесе алуы
керек.
Білім берудің қазіргі мәселелерін шешудің бір шарты
–
оқушылардың негізгі
білім беру құзыреттіліктерін қалыптастыру. Бұл жерде математика үлкен рөл
атқарады. Математика
–
оқушылардан үнемі және айтарлықтай түрленетін өзіндік
жұмысты талап ететін пән.
Оқу
-
танымдық құзыреттілікті қалыптастырудың тиімді құралы
–
цифрлық білім
беру ресурстары. Бұл ресурстарды математика сабағында пайдалану оқушының
шығармашылық тұлғасын қалыптастырудың кілті болып табылады. Заманауи
ақпараттық
-
коммуникациялық технологияларды қолданбай, қазіргі ақпараттық қоғам
талаптарына жауап беретін оқу процесін елестету мүмкін емес.
Математика сабақтарындағы жүктеменің артуы бізді оқушылардың оқытылатын
материалға деген қызығушылығын,
олардың сабақ бойы белсенділігін қалай сақтау
керектігі туралы ойлануға мәжбүр етеді. Мұғалім әр оқушының сабақта белсенді,
ынталы жұмыс істеуін қадағалап, осыны білуге құштарлықтың, терең танымдық
қызығушылықтың пайда болуы мен дамуының
бастапқы нүктесі ретінде пайдалануы
қажет.
Цифрлық технологиялар
деп цифрлық нысанда ұсынылған құжаттар, оқу үрдісін
ұйымдастыруға қажетті оқу материалдары түсініледі. Бұл ресурстарға мыналар
15
жатады: сандық фотосуреттер, бейнеклиптер, виртуалды шындық нысандары, дыбыс
жазбалары, мәтіндік құжаттар және т.б. [1].
Бір жағынан, цифрлық технологиялар
сабақты қызықты, түрлі
-
түсті, жарқын,
ұтқыр етеді, оқушыларды қызықтырады. Екінші жағынан, мұғалімге сабаққа
дайындықты жаңғыртуға мүмкіндік береді.
Сонымен қатар, пандемия көрсеткендей, технология дағдарыс кезінде
(математикалық) білім беруде маңызды рөл атқарады. Қазіргі уақытта бүкіл әлемде
математикалық білім беру үшін цифрлық технологияны пайдалануды қарастыру
және қайта қарау бойынша күш
-
жігер жұмсалуда.
Цифрлық технологиялардың
мақсаты
–
оқушылардың ақыл
-
ой қабілеттерін
шыңдау, білім сапасын арттыру [2].
Математикада цифрлық технологияларды
қолданудың артықшылықтары туралы
айтатын болсақ:
−
оқу процесінің тиімділігі;
−
зерттелетін құбылыс туралы ақпарат алу;
−
ақпаратты беруді жеделдету;
−
оқу нәтижелерін бекіту;
−
оқуға деген қызығушылығын арттыру;
−
сабақта уақытты үнемдеу;
−
бүкіл сынып үшін бірден білімді жылдам тексеру мүмкіндігі;
−
материалды бір уақытта көру және тыңдау мүмкіндігі;
−
бала сабақта болмаған
кезде онлайн тесттерді, тапсырмаларды қолдану
мүмкіндігі;
−
оқытудың көрнекілігін арттыру
[3].
Цифрлық технологиялар
сабақтың әртүрлі кезеңдерінде өзін
-
өзі пайдалануға
мүмкіндік береді. Мысалы, білімді жаңарту кезеңінде электронды тесттерді
қолдануға болады. Жаңа материалды түсіндіру кезеңінде математикадан электронды
оқулықтар, мультимедиялық презентациялар, бейнероликтер, бейнероликтер
пайдаланылады. Өтілген материалды бекіту кезеңінде электронды тесттер, сонымен
қатар презентациялар, электронды тренажерлар қолданылады, ал бақылаудың соңғы
кезеңінде
–
электронды кроссвордтар болуы мүмкін.
Қазіргі
уақытта білім беруде мамандандырылған бағдарламалық қамтамасыз
етуді және онлайн қызметтерді пайдалану негізінде құрылған және жұмыс істейтін
тестілік технологияларды пайдалануға негізделген оқушылардың білімін бағалау
жүйесі жиі қолданылады
[4].
Бұқаралық, дәстүрлі білім беру нысанындағы бақылаудың бірқатар қиындықтары
бар, олар сапалы және қажетті жиілікте және тереңдікте оқу қызметін жан
-
жақты
талдауға мүмкіндік бермейді. Оқу үрдісінде
бақылау үрдісін
жаңғырту қазіргі
заманғы компьютерлік технологиялар мен компьютерлік коммуникация
құралдарының негізінде мүмкін.
Математика сабақтарында тесттерді қолдану оқытудың нақты даралануы мен
саралануын жүзеге асыруға мүмкіндік
береді; оқыту үрдісінде
дер кезінде түзету
жұмыстарын жүргізу; білім сапасын сенімді түрде бағалау және басқару. Оқушы
уақытты қатаң бақылауға дағдылануы, емтихан кезінде жемісті жұмыс істей білуі,
уақыт пен күш
-
жігерді шебер бөлуі керек.
Мұғалімге интерактивті оқу
құралдарын жасауға көмектесу үшін белгілі бір
сабаққа, сабақтан тыс жұмыстарға
өзіңіздің интерактивті материалдарды жасау үшін
16
әртүрлі
арнайы онлайн қызметтері бар. Пәндер бойынша дайын электронды оқу
құралдары мұғалімдердің барлық талаптарына сай бола бермейді. Бұл мәселені шешу
үшін мұғалім интерактивті жаттығулар, классификацияға арналған әртүрлі
тапсырмалар, сәйкестік табу, сөзжұмбақ толтыру және т.б. жасай алатын қызметтер
қолданылады.
Цифрлық
ашық білім беру ресурсы Online Test Pad
-
бұл онлайн тесттер жасауға
арналған платформа. Бұл бақылау типті тапсырмалардың еркін конструкторының бір
түрі (тесттер, кроссвордтар, сауалнамалар).
Оқушылардың бір
-
бірінен көшіру мүмкіндігін
алдын
алу үшін тест көптеген
тапсырмаларды құруға және сонымен бірге кездейсоқ
ретпен түсетін берілген
сұрақтарды шектеуге мүмкіндік береді. Бұл ресурстағы ең маңызды нәрсе
-
нәтижелерді ыңғайлы өңдеу. Мұғалім әрбір оқушының
нәтижесін, әрбір сұрақ
бойынша жинаған ұпайларының статистикасын көре алады. Дегенмен, қызметтің
мүмкіндіктері мұнымен бітпейді, бұл оны қарапайым сынақтардан ерекшелендіреді.
Арнайы html
-
код мәтінді өзіңіздің веб
-
сайтыңызға, электрондық журналға
(слайдқа) енгізуге немесе оны оқушыға электронды пошта арқылы жіберуге
мүмкіндік береді, сонымен қатар QR кодын пайдалануға болады. Оқушы сілтемені
басқаннан кейін бірден тапсырмаларды орындауға кіріседі. Ресурстың тағы бір
керемет ерекшелігі
-
топтарды немесе тұтас сыныпты қалыптастыру, мұғалім үшін
бұл электронды журналдың аналогы
[5]. Бір сөзбен айтқанда, мұғалім сыныптың,
топтардың үлгерім журналына, әрбір нәтижені қарауға, тапсырманың барлық
элементтері бойынша статистикаға қол жеткізе алады. Егер оқушы
топқа тіркелген
болса, онда ол жеке дайындықтан өтеді, басқаша айтқанда, кабинет бақылау және
сынақ
кітапшасы болып
табылады. Ол өзінің жеке кабинетіне
логин мен пароль
арқылы кіреді, ондағы тапсырмаларды орындайды, сонымен қатар орындалу
журналын көреді және оның нәтижелерін көре алады. Бір оқушы әртүрлі
мұғалімдерден тапсырмалар ала алады. Өзінің оқу
кабинетінде
ол бақылау және
оқыту тапсырмаларының тізімін, пән бойынша нәтижелері бар барлық орындалған
тапсырмалардың тізімін көреді.
Мүмкіндіктер:
1. Параметрлері бар икемді сынақ параметрлері. Әртүрлі сынақ параметрлерінің
үлкен
саны берілген.
2. Сұрақтардың 17 түрі.
Бір таңдау (+ шкала), көп таңдау (+ шкала), сандарды
енгізу, мәтін енгізу, еркін нысандағы жауап, реттілік, сәйкестендіру, бос орындарды
толтыру
-
(сандар, мәтін, тізім), интерактивті диктант, тізбекті алып тастау, жүгірткі,
файлды жүктеп
салу, қызметтік мәтін.
3. Нәтиженің 4 түрі. Әрбір тест үшін психологиялық тест, тұлғалық тест, білім
беру тесті түрінің нәтижелерін жасауға болады.
4. Ыңғайлы статистикалық құрал. Мұнда әрбір
нәтижені, жауаптар
статистикасын және әрбір сұрақ бойынша жиналған ұпайларды
көруге
болады. Кесте
түрінде Excel бағдарламасында сақтауға болатын барлық нәтижелер, тіркеу
параметрлері, барлық сұрақтарға жауаптар берілген.
5. Стильдеу және брендтеу. Жеке бренд логотипін қосу мүмкіндігімен сынақтың
сыртқы түрін (түсі, қаріпі, өлшемі, толтыру, жиектер және т.б.) басқарудың кең
нұсқалары.
6. Кез
келген құрылғыдан ыңғайлы пайдалану. Тесттерді тапсыру интерфейсі кез
келген экран өлшеміне бейімделген. Тесттерді дербес компьютерлерде де, планшет
пен мобильді құрылғыларда да тапсыру ыңғайлы.
17
Оқушылардың білімі мен дағдысын жүйелі түрде бақылау
–
білім
сапасын
арттырудың басты шарттарының бірі. Математика мұғалімі өз жұмысында жалпы
қабылданған бақылау түрлерін (өздік және бақылау жұмысы, тақтада ауызша сұрау
т.б.) пайдаланып қана қоймай, сонымен
қатар өзінің бақылау құралдарын жүйелі
түрде ойлап тауып,
енгізуі керек. Мұғалімнің білім мен біліктерді бақылаудың
әртүрлі нысандарын шебер меңгеруі оқушылардың пәнді оқуға деген
қызығушылығын арттыруға көмектеседі, артта қалуды болдырмайды, әр оқушының
белсенді жұмысын қамтамасыз етеді.
Білім мен дағдыны бақылаудың дәстүрлі емес түрлерінің нәтижесінде
балалардың жеке ерекшеліктері ашылады, сабаққа дайындық деңгейі көтеріледі, бұл
оқушылардың біліміндегі кемшіліктер мен олқылықтарды дер кезінде жоюға
мүмкіндік береді.
LearningApps.org
-
интерактивті модульдер арқылы оқыту мен оқытуды қолдауға
арналған Web 2.0 қолданбасы. Қолданыстағы модульдерді тікелей оқыту мазмұнына
қосуға болады, сонымен қатар оларды онлайн режимінде өзгертуге немесе жасауға
болады. Мақсат
-
интерактивті блоктарды жинау және оларды көпшілікке қолжетімді
ету
[6].
Сурет 1.
«Сандарды дөңгелектеу» тақырыбына «Секіру» ойыны, 5 сынып
18
Сурет 2.
Тапсырма
– 7-
сынып «Үшбұрыштар» тақырыбы бойынша бос
орындарды толтыру.
Онлайн сервистер көмегімен әзірленген дидактикалық материалдардың
артықшылығы интерактивті тапсырманы құру жылдамдығы; тапсырманың
дұрыстығын лезде тексеру; html бетіне тапсырманы ендіру мүмкіндігі; көптеген
үлгілер
кескіндерді, дыбысты және бейнені қолдайды; басқа мұғалімдер жасаған
жаттығулардың үлкен жинағын қамтиды; жаттығуларды категория бойынша (пән
бойынша) іздеуге болады; интерактивті тапсырмаларды ортақ пайдалану мүмкіндігі.
Осындай технологияларды пайдалана отырып сабақ өткізу
–
оқуға үлкен
ынталандыру. Мұндай
сабақтардың нәтижесінде әртүрлі психикалық процестер
белсендіріледі: қабылдау, зейін, есте сақтау, ойлау. Осылайша, оқушылардың пәнге
деген танымдық қызығушылығы артады. Ең бастысы, кез келген адам табиғатынан
көзге көбірек сенеді, сондықтан ақпарат визуалды анализатор арқылы көбірек есте
сақталады және қабылданады. Ақпараттық технологияларды пайдалана отырып
өткізілетін
сабақтар дидактикалық тапсырманы шешуге мүмкіндік береді және
осылайша қатысу әсерін тудырады
[7].
Оқушыда қызығушылық, мүмкін, көбірек білуге және көруге деген ұмтылыс
пайда болады. Оқулықтарды пайдалану әрбір оқушыға
компьютерде немесе топта
жеке жұмыс істеуге мүмкіндік береді, содан кейін ол қарапайымнан күрделіге қарай
бақылау тапсырмаларын орындауға кіріседі. Мұғалім бір
уақытта сыныппен жұмыс
істей алады және әртүрлі материалды өңдей алады. Мұндай топтарда жұмыс істеу
оқушылар жалықпайды, босаңсымайды.
19
Аталған
технологияларды қолдану барысында жеке тұлғаның барлық
мүмкіндіктерін
–
танымдық, шығармашылық, коммуникативті және эстетикалық
мүмкіндіктерін іске асыруға ұмтылу қажет.
Сонымен, математиканы оқытуда цифрлық технологияларды, электронды білім
беру платформаларын пайдалану сәнге деген құрмет емес, қажеттілік. Оларды жан
-
жақты ойластырылған қолдану сабақтың тиімділігін
одан әрі арттыруға, «Білімге
негізделген экономика талаптарына сәйкес негізгі білім берудің инновациялық
сипатын қамтамасыз етуге көмектеседі, оның ішінде: білім беру мазмұны мен
технологияларын жаңарту, іргелілік пен құзыреттілікке негізделген көзқарастың
теңгерімі».
Достарыңызбен бөлісу: |