лайырлар да Шыңтыс хан әскерлеріне қосылып, олармен бірге Каспий теңізіне дейін жеткен. Сондықтан да бүл әулеттің орнатушыларының аргы атасы Жошы Термела болтан. Ол Шыңтыс ханның қасындагы атақты бектің бірі, ал Хұлагу тұсында ага бек атантан. Оның бес баласы болтан, олардың бірінің есімі - Елхан Жалайри. Елхандықтар — Хұлатута әйел жатынан қосылатын ұрпаты. Жалайырлар әулетінің негізін қалаушы шайқы Хасан Бұзырық болып саналады. Отан “үлкен” деп айдар таққан. Замандасы әрі өш тесі Хасан
Күшік (“кіш іден” аттарын ажырату үшін) Жалайырлармен бір мезгілде Персияда Ж обанилер әулетін қүрып, әмірш ісі атанған. Жалайырлар әке жағынан түркі тайпасы Жалайырдан тараған. Олар сол кездегі көптеген ж үздер мен күшті тайпалардың бір ін е жатады. Бағдатта Х асан Ж еган Темірді тақтан түсіріп, өзін тәуелсіз сұлтанмын деп жариялады. 1301 жыл- дан бастап, Хасанның абырой-беделі арта берді. Әзірбайжанды жаулап, Хасан Күшікті ойсырата ж еңіп шықты. Хасан Күш іктің өлімі (өз әйелі өлтіреді) Хасан Бұзырықтың жағдайын одан әрі жақсартты. Әміршы Хасан Бүзырық тым қатал болса да билікті уысында ұстап тұрды. 1356-57 жылдар- дағы Т ебри з үшін болған шайқаста Ж ән іб ек ханның әск ер і Хасан Бұзырықтың жауынгерлерін тас-талқан қылды. Хасан Бұзырық тұтқынға түсіп, дарға асылды. Хасан Бүзырықтан бес бала қалды. Олар: Елхан, Хұсейін, Қасым, Зағид ж әне Уайыс. Әкесі өлген соң әмірші атанған Хұсейін Жалайыр мемлекетін билеп түра алмады. Ол қайтыс болғаннан кейін таққа Уайыс отырды. Ол билеуші болып атанбастан бұрын Жошылар атынан Әжірбайжанда билеп тұрған Ақкүшікпен ұрыста тамаша жеңіске жетті. Ақкүшік әуелі Тебрейз- ге, одан Нахечаванға қашты. Кейін қолға түсіп тұтқындалып, дарға асылды.
