жылы осы Елбасылыққа екінші рет сайланады. Мұстафа Кемал Ататүрік — ірі тарихи тұлға. Ол Түрік республикасын демократиялық мемлекет етуді алдына мақсат етіп қояды. Ол Түркияны бо- стандық пен тәуелсіздік жолына шығарып, құрып кету қаупінен құтқарып қалды. “Үлттық тәуелсіздік — мен үшін өмірлік мәні бар мәселе” деген Ке- малды түрік халқы атамыз деп атады. Сондықтан оның есімі Ататүрік болып ел ішінде аса құрметке ие болды. Кезінде Осман империясын құрған Осман екенін жоғарыда әңгімелеген едік. Енді XX ғасырдағы Түркияның жағдайы мүлдем бөлек болды. Еуропа- лық тарихшылар Осман империясының құрылуы мен өрлеу жолына шынайы баға бермей келді. Оларды да бұрынғы түркі халықтарына деген жиіркенішті көзқараспен “тағы, басқыншы” деп қаралаудан танған жоқ. Мұстафа Кемал Түркияның азатгығы жолындағы қозғалысты басқарған кезде ел талан-тараж алдында тұр еді. Жерорта теңізінде, Шығыс Еуропа ж ерінде, 400 жыл билік жүргізген өктемдігін кеш іргісі келмеді. Бірінші дүн и еж үзіл ік соғыс кезін де Еуропаның көкейінде тек бір ғана м әсел е тұрды. Ол - Түркияны әлсіретіп, ж іліктеп бел у. Соғыс барысында-ак Түркияны бөлшектеу басталып кетті. 1908 жылы Түркия Босния мен Герцеговинадан, Болгарияға билігі жүріп тұрған бөліктерінен де айырылып қалды. 1912 жылы Италия Түріктер иелігіндегі Триполи мен Киренаикіні, сондай-ақ Эгей теңізіндегі бір топ аралдарын өзіне қаратты. Түркия ықпалынан Македония, Батые Франция, Албания шығып үлгерді. 1914 жылы соғыс басталғаннан бірнеше ай бұрын Ресей Армиян вилайетінің реформасына келісуге, онда шын мәніндегі ба- қылауды жүргізуге күштеп көндірді. Англия Кувейтке үстемдігін күшейту келісімін жасады. Үлы державалар қалайда Осман империясын ыдыратуға
