46
1-ТАРАУ
деген қорытынды жасайсыз. Ал әлеуметтанушылар мұндай тұжы-
рымға келмес бұрын лайықты ғылыми әдістерді пайдалана отырып,
халықтың көп бөлігіне зерттеу жүргізеді, сөйтіп,
жан-жақты дәлел
іздейді. Бейресми деректер жаңа идеяларды сынау үшін және тұжы-
рымдамаларды түсіндіру үшін өте пайдалы, бірақ әлеуметтік қоры-
тынды шығару үшін жеткіліксіз.
Барлық зерттеудің екі негізгі мақсаты бар:
біріншісі - нақты си-
паттама, екіншісі - нақты түсіндірме. Әлеуметтануда біз, алдымен
адамдардың өзара әрекетке түсуінің
нақты сипаттамаларын анық-
таймыз. Мәселен, «Қанша адам некеге тұрады және олар кімге үйле-
неді?», «Қандай адамдар балаларына қол көтеруге бейім?», «Кімдер
мектептен шығып қалады?» деген сауалдарға жауап іздейміз. Бұдан
соң сол заңдылықтарды түсіндіруге тырысамыз. Яғни «Адамдар неге
үйленеді?», «Неге кейбіреулер балаларын ұрып-соғады?», «Неге бала-
лар оқи алмай, мектептен шығып қалады?» деген сүрақтар қоямыз.
Зерттеушілер әдетте тапқан
нәтижелерін басқалар ғылыми
жаңалық ретінде қабылдауы үшін қалыпты амалдарды қолданады.
Әлеуметтік зерттеулерде қолданылатын амалдар зерттеу әдістері,
статистика және теорияны түзу туралы сабақтарда кеңінен қамты-
лады. Егер ғылыми зерттеудің нәтижелерін сауатты түрде пайдалан-
ғыңыз келсе, онда әзірге сіз түсінуге тиіссіз деген бірер идеяны ғана
таныстырамыз.
Біз жалпы зерттеу барысындағы бес
қадамды және соларға сәйкес
зерттеудің негізгі үш тұжырымдамасын - айнымалы шамаларды, опера-
циялық анықтамаларды және сынама алуды талдаймыз. Бұл қадамдар
«Ұғымдар қорытындысы: зерттеу процесі» бөлімінде қарастырылады.
Достарыңызбен бөлісу: