1-ТАРАУ Ауыспалы объективтер Символдық интеракционизм теориясы да, конфликт теориясы да,
құрылымдық-функциялық теория да жеке-дара әрекет ете алмайды.
Әрқайсысы қоғамдық өмірдің белгілі бір қырын айқындау үшін қо-
лайлы. Мұны әйелдер арасындағы жезөкшелік туралы мына бір әлеу-
метганулық зерттеуден байқаймыз.
Қүрылымдық-функциялық теория: жезөкшел іктің функциялары Құрылымдық функцияшылдар жезөкшелікті талдағанда, көбінесе
оның әлеуметтік құрылымын зерттейді әрі жеңгетай, жезөкше, тұтыну-
шы арасындағы қарым-қатынастың үлгілерін анықтайды. Мұнан соң
осы әлеуметтік құрылымныц салдарын қарастырады. 1961 жылы жарық
көрген әйгілі мақаласында Кэсли Дэвис жезөкшелік мынадай функция-
ларды атқаратынын айтты:
•
некеге тұруға шамасы жетпейтін кедей я мүгедек жандарға
төсек ләззатын сыйлайды;
•
үйінен алыс жүрген кәсіпкерлердің, матростардың және басқа-
лардың жыныстық мүқтажын өтейді;
•
ерекше жыныстық талғамы бар адамдардың қажетін қана-
ғаттандырады.
Жезөкшеліктің негізгі мақсаты мен функциясы да осы қызмет түрле-
рін үсыну. Дэвистің айтуынша, бұл қызметтерді ұсыну арқылы жезөкше-
лік ерлі-зайыптылардың некелерін қорғап, астыртын функция атқарады,
белгілі бір себептермен әйелдерінен қанағатганбайтын ер адамдарға
көмектеседі. Жезөкшелік - абыройлы қарым-қатынасты (соның ішінде,
бала көтеру мен оны өсіруді) некенің аясында шектегенімен, адамиың
сыртта жыныстық тоят алуына мүмкіндік беретін қызмет түрі.
Конфликт теориясы: ресурстар теңсіздігі және жезөкшелік Конфликт теориясын қолдаушылар жезөкшелікті ресурстарға бір-
дей қол жеткізе алмаудың салдары ретінде қарастырады. Олардың
пікірінше, әйелдер экономикалық мүмкіндіктерге бірдей шамада
қол жеткізе алмайды. Кей қоғамдарда олардың заңды түрде меншік-
ке ие болуына жол жоқ; енді бір елдерде жүмыс істеп, ақша табуда
әйелдер көп қағажу көреді. Өздерін асырай алмайтындықтан, әйел-
дер еркектердің экономикалық қолдауына мүқтаж. Олар өздерінде
бар ресурсты ұсыну арқылы ерлерден қолдау табады. Конфликт тео
риясы бойынша, бүл қызмет жезөкшелік арқылы жасала ма, әлде не
кеге тұру арқылы жасала ма - оның айырмашылығы аз. Себебі көз-
делген мақсат бірдей.
Конфликт теориясы әсіресе үйінен қашып кетіп, жезөкшелік
жолға түскен балалар мен қыздардың әрекеттерін түсіндіру үшін
пайдаланылады. Бұл жастардың тұрақты жұмыс орнын табуға мүм-
кіндігі жоқтың қасы, көбінің заңды жүмысқа тұруға жасы жетпейді,
қанша тырысса да ең төменгі жалақыға да қол жеткізе алмайды. Сон-
дықтан балғын дене - олар үшін ең бағалы ресурс.