Lie қазақстан және covid-19: медиа, МӘдениет, саясат қ а зақ ст ан ж

56
Апта күндері 
Тірк
елген деректер (сырқ
аттар) 
саны
CO
VID-
19 дертіне шалдыққ
андардың 
қарқынды к
өрсеткіші (%)
Жылдың осы күнтізбелік аптасындағы эпидемиялық шекті мән (
52 5
00 дерек)
CO
VID-
19 дертіне шалдыққ
андардың 
қарқынды к
өрсеткіші эпидемиялық 
шекті мәннен қ
анша есе к
өп/аз (+ 
немесе –, рет)
Сырқ
аттанғандар с
анының өтк
ен 
аптамен с
алыстыр
ғанда арту/азаю 
қарқыны 
 (+ немесе –, %)
4
27.04–
03.05
44
0.0042
5%
–1190.5
–56
5
04.05–
10.05
22
0.0021
5%
–238.1
–50
6
11.05–
17.05
171
0.0163
5%
–306.7
+677.3
7
18.05–
24.05
202
0.0192
5%
–260.4
+18.1
8
25.05–
31.05
261
0.0249
5%
–200.8
+29.2
9
01.06–
07.06
89
0.0085
5%
–588.2
–65.9
10
08.06–
14.06
147
0,014
5%
–357.1
–65.2
11
15.06–
21.06
163
0.0155
5%
–322.6
+9.8
12
22.06–
28.06
234
0.0223
5%
–224.2
+30.3
13
29.06–
05.07
511
0.0487
5%
–102.7
+118.4
14
06.07–
12.07
512
0.0487
5%
–102.7
+0.2
15
13.07–
19.07
386
0.0367
5%
–136.2
–24.6
16
20.07–
26.07
255
0.0243
5%
–205.8
–33.9
17
27.07–
02.08
272
0.0259
5%
–193.1
+6.7
18
03.08–
09.08
127
0.0121
5%
–413.1
–53.3
19
10.08–
17.08
45
0.0043
5%
–1162.8
–66.9

57
2-кесте. ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің сайтында және медиада ҚР 
ДСМ-ға сілтеме жасай отырып, COVID-19 туралы ақпарат, хабарламалар мен 
жаңалықтар жариялаудың ықпалына талдау
А аптасының күндері
А аптасында 
CO
VID-
19 дертіне шалдыққ
андардың 
қарқынды к
өрсеткіші (%)
ҚР
 ДС
М с
айтындағы 
CO
VID-
19 туралы 
хабарламалар 
мен ж
аңалықтар с
аны
А аптасында ҚР
 ДС
М-ға сілтеме ж
ас
ап, @
shym
ke
nt.
on
line Ins
tagr
am акк
аунтында 
CO
VID-
19 туралы 
ж
арияланған 
хабарламалар мен ж
аңалықтар с
аны
А аптасында ҚР
 ДС
М-ға сілтеме ж
ас
ап, 
Te
ngriNe
ws 
порталында 
CO
VID-
19 туралы ж
арияланған 
хабарламалар мен ж
аңалықтар с
аны
ХХ
абарламалар мен ж
аңалықтардың ж
алпы с
аны
В аптасының күндері
В аптасында 
CO
VID-
19 дертіне шалдыққ
андардың 
қарқынды к
өрсеткіші (%)
А аптасымен с
алыстыр
ғанда, В аптасында 
сырқ
аттанғандар с
анының арту/азаю қ
арқыны (+ 
немесе – ж
әне %)
1
06.04–
12.04
0.0023
37
17
86
40
20.04–
26.04
0.0095
+313.04
2
13.04–
19.04
0.0028
48
14
105
67
27.04–
03.05
0.0042
+50
3
20.04–
26.04
0.0095
38
17
83
38
04.05–
10.05
0.0021
–77.9
4
27.04–
03.05
0.0042
26
14
74
14
11.05–
17.05
0.0163
+288.1
5
04.05–
10.05
0.0021
22
7
77
06
18.05–
24.05
0.0192
+814.3
6
11.05–
17.05
0.0163
11
13
26
0
25.05–
31.05
0.0249
+52.8
7
18.05–
24.05
0.0192
17
12
46
5
01.06–
07.06
0.0085
–55.7
8
25.05–
31.05
0.0249
17
13
32
2
08.06–
14.06
0,0141
–43.4
9
01.06–
07.06
0.0085
11
8
42
1
15.06–
21.06
0.0155
+82.4
10 08.06–
14.06
0,0141
1
10
40
1
22.06–
28.06
0.0223
+58.2
11
15.06–
21.06
0.0155
4
7
42
3
29.06–
05.07
0.0487
+214.2
12 22.06–
28.06
0.0223
13
8
25
6
06.07–
12.07
0.0487
+118.4
13 29.06–
05.07
0.0487
28
12
62
02
13.07–
19.07
0.0367
–24.6
14 06.07–
12.07
0.0487
21
4
40
5
20.07–
26.07
0.0243
–50.1
15
13.07–
19.07
0.0367
9
3
36
8
27.07–
02.08
0.0259
–29.4

58
А аптасының күндері
А аптасында 
CO
VID-
19 дертіне шалдыққ
андардың 
қарқынды к
өрсеткіші (%)
ҚР
 ДС
М с
айтындағы 
CO
VID-
19 туралы 
хабарламалар 
мен ж
аңалықтар с
аны
А аптасында ҚР
 ДС
М-ға сілтеме ж
ас
ап, @
shym
ke
nt.
on
line Ins
tagr
am акк
аунтында 
CO
VID-
19 туралы 
ж
арияланған 
хабарламалар мен ж
аңалықтар с
аны
А аптасында ҚР
 ДС
М-ға сілтеме ж
ас
ап, 
Te
ngriNe
ws 
порталында 
CO
VID-
19 туралы ж
арияланған 
хабарламалар мен ж
аңалықтар с
аны
ХХ
абарламалар мен ж
аңалықтардың ж
алпы с
аны
В аптасының күндері
В аптасында 
CO
VID-
19 дертіне шалдыққ
андардың 
қарқынды к
өрсеткіші (%)
А аптасымен с
алыстыр
ғанда, В аптасында 
сырқ
аттанғандар с
анының арту/азаю қ
арқыны (+ 
немесе – ж
әне %)
16 20.07–
26.07
0.0243
16
10
45
1
03.08–
09.08
0.0121
–50.2
17 27.07–
02.08
0.0259
13
8
56
7
10.08–
16.08
0.0043
–83.4
18 03.08–
09.08
0.0121
12
3
47
2
17.08 – 
23.08
0.0014
–88.4
19 10.08–
16.08
0.0043
15
8
41
4
24.08–
30.08
0.0009
–79.1

59
Талқылау
Жоғарыда атап өткеніміздей, коронавирус инфекциясын анықтау, емдеу 
және оның алдын алу шараларының сәтті болу-болмауы дайындық деңгейі 
мен денсаулық сақтаудың мемлекеттік жүйесінің қазіргі жай-күйіне 
байланысты. Осы ретте инфодемия, жалған ақпарат, конспирологиялық 
теориялар, алыпқашпа сөз, расталмаған деректер мен мәліметтердің 
таралуы сынды факторлардың ықпалын елемеуге болмайды. 
Кешенді контент-анализ бен ғылыми әдебиетке жан-жақты шолу 
жасаудың нәтижелеріне сүйеніп, бүгінде коронавирус инфекциясының 
пандемиясы тұсында қоғам денсаулығы мен денсаулық сақтау жүйесін 
тиімді ақпараттық-коммуникациялық басқару мәселесі халықаралық 
деңгейде де, Қазақстан Республикасында да аз зерттелген деген 
қорытындыға келдік. Инфодемия, дезинформация, сенімсіз және 
расталмаған ақпараттың таралуы сияқты жағымсыз факторларға 
қарсы күресу үшін психоәлеуметтік дағдарыстарға жол бермеудің озық 
халықаралық үлгілерін ескеріп, ақпараттық саясат стратегиясын әзірлеу 
керек.
Бұл жұмыс COVID-19 пандемиясы тұсында ҚР ДСМ ақпараттық 
саясатының Шымкент қаласында коронавирус инфекциясының 
таралуына тигізген ықпалын анықтап, COVID-19 пандемиясы кезінде 
тиімді ақпараттық саясат қалыптастыруға бағытталған ұсыныстар әзірлеу 
мақсатын көздеген. 
Бұл ретте, ең алдымен, COVID-19 дертіне шалдығу динамикасы 
негізінде Шымкент қаласындағы эпидемиологиялық ахуалға жедел талдау 
жасалды (нәтижелері 1-кестеде көрсетілген). Әр аптадағы көрсеткіштер 
жиналды: COVID-19 дертіне шалдыққандардың тіркелген саны, COVID-19 
дертіне шалдығудың қарқынды көрсеткіші, эпидемиологиялық шекті мән. 

60
Осы мәліметтерді қолданып, осы мәндер есептеліп, кестеде көрсетілді: 
COVID-19 дертіне шалдығудың қарқынды көрсеткіші эпидемиологиялық 
шекті мәннен қанша есе көп/аз (+ немесе –, рет) және бұрынғы аптамен 
салыстырғанда сырқаттанғандар санының арту/азаю қарқыны (+ немесе 
–, %).
COVID-19 дертіне шалдыққандар саны ең көп болған мерзім және 
COVID-19 дертіне шалдығудың қарқынды көрсеткіші 13 және 14-аптада 
тіркелген (сәйкесінше, 511 және 512 дерек), сырқаттанғандар санының 
қатты өсу қарқыны 6-аптада байқалды. Сол аптада сырқаттанғандар 
саны 22-ден 171-ге дейін артқан, яғни өсу қарқыны 677.3%-ды құраған. 
Талданған соңғы аптада сырқаттанғандар санының қарқыны күрт 
бәсеңдеп, 66.9% болған. Сондай-ақ 9 және 10-аптада сырқаттанғандар 
санының азайғанын атап өту керек: 65.9% және 65.2% болған.
COVID-19 дертіне шалдығудың қарқынды көрсеткіші 
эпидемиологиялық шекті мәннен қанша есе көп/аз деген сұраққа келсек, 
қатты ауытқу талдау кезеңінің басында байқалған, талдау жүргізілген 
бірінші аптада COVID-19 дертіне шалдығудың 24 дерегі тіркелген, ал 
COVID-19 дертіне шалдығудың қарқынды көрсеткіші 0.0023%-ды құраған: 
COVID-19 дертіне шалдығудың нақты қарқынды көрсеткіші әмбебап 
эпидемиологиялық шекті мәннен 2173.91 есе аз болды. Ең үлкен ауытқу 
13 және 14-аптада байқалды (COVID-19 дертіне шалдығудың, сәйкесінше, 
511 және 512 дерегі тіркелген): COVID-19 дертіне шалдығудың нақты 
қарқынды көрсеткіші әмбебап эпидемиологиялық шекті мәннен 102.7 есе 
аз болды.
Бұдан кейін ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің сайтында ақпарат 
жариялаудың және ҚР ДСМ-ға сілтеме жасап, COVID-19 туралы 
хабарламалар мен жаңалықтар таратудың ықпалына талдау жасалды 
(нәтижелер 2-кестеде көрсетілген). А аптасымен салыстырғанда, В 
аптасындағы сырқаттанғандар санының арту/азаю қарқыны есептелді (+ 
немесе – және %). А аптасы деп талдау кезеңінің әр аптасы, ал В аптасы деп 
А аптасы аяқталған соң, 7 күннен кейін басталған апта алынды. Әрбір А 
және В аптасындағы COVID-19 дертіне шалдығудың қарқынды көрсеткіші 
есептелді (%). COVID-19 дертіне шалдығудың максимал қарқынды 
көрсеткіші А тобындағы 13 және 14-аптада немесе В тобындағы 11 және 
12-аптада тіркелген: 0.0487%-ды құрады. Содан кейін А аптасында мына 
үш ресурста жарияланған COVID-19 туралы хабарламалар мен жаңалықтар 
санына талдау жасалды: ҚР ДСМ сайты, @shymkent.online Instagram 
аккаунты (дереккөз – ҚР ДСМ болған хабарламалар мен жаңалықтар 
ғана есепке алынды) және TengriNews порталы (дереккөз – ҚР ДСМ 
болған хабарламалар мен жаңалықтар ғана есепке алынды). COVID-19 
туралы ҚР ДСМ сайтында ең көп хабарла мен жаңалық жарияланған 
кезең – А тобындағы 2-апта, жалпы саны: 48; @shymkent.online Instagram 
аккаунтында – А тобындағы 1 және 3-апта, жарияланымдар саны: 17; 
TengriNews порталында көп хабарлама мен жаңалық жарияланған кезең – 
А тобындағы 2-апта, жалпы саны: 105. Жаңалықтар мен хабарламалардың 
максималды жалпы саны: 167, бұлар А тобындағы 2-аптада жарық көрген.
Келесі кезеңде 2-кестенің №7 және №10 бағандарындағы деректер 
салыстырылды. 2020 жылғы 6–12 сәуір аралығын қамтыған аптада 
жоғарыда аталған ресурстарда 140 хабарлама жарияланды. 2020 жылғы 
6–12 сәуір аралығын қамтыған аптамен салыстырғанда, 2020 жылғы 20–
26 сәуір аралығындағы аптада сырқаттанғандар санының арту қарқыны 
313.04% болған. Бұдан кейін мынадай өзгерістер орын алған:

61
№ ж
олдар
2
3
4
5
6
7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
Хабарламалар мен ж
аңалықтардың ж
алпы с
аны
Кк
өбейді (+)
Аазайды (–)
Аазайды (–)
Аазайды (–)
Аазайды (–)
Кк
өбейді (+)
Аазайды (–)
Аазайды (–)
Аазайды (–)
Кк
өбейді (+)
Аазайды (–)
Кк
өбейді (+)
Аазайды (–)
Аазайды (–)
Кк
өбейді (+)
Кк
өбейді (+)
Аазайды (–)
Кк
өбейді (+)
Арту/азаю қарқыны
Аарту (+)
Аазаю (–)
Аарту (+)
Аарту (+)
Аарту (+)
Аазаю (–)
Аазаю (–)
Аарту (+)
Аарту (+)
Аарту (+)
Аарту (+)
Аазаю (–)
Аазаю (–)
Аазаю (–)
Аазаю (–)
Аазаю (–)
Аазаю (–)
Аазаю (–)
COVID-19 туралы хабарламалар мен жаңалықтардың жалпы саны қалай 
өзгергені және сырқаттанғандар санының арту/азаю қарқыны 1 және 
2-суретте көрсетілген. Мынадай корреляция байқалады: ҚР Денсаулық 
сақтау министрлігінің COVID-19 туралы хабарламалары, соның ішінде 
коронавирус инфекциясының таралуына байланысты халыққа айтқан 
ұсыныс-кеңестерінің саны артқан сайын халықтың хабардар болу 
деңгейі де артып, сырқаттанғандар саны азая бастайды. Ал ҚР Денсаулық 
сақтау министрлігі тарапынан COVID-19 туралы хабар, жаңалық тарату 
азайғанда, сырқаттанғандар саны көбейеді.

жүктеу/скачать 10,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: